Chileens staatsbosbeheer verkwanselt duizendjarige bomen

In totaal moeten in Chili 26 mensen terechtstaan voor illegale houtkap en smokkel van hardhout in Zuid-Chili. Het schandaal kwam boven water in mei vorig jaar. Tot de aangeklaagden hoort burgemeester Nelson Schwerter van Fresia, een stad in de zuidelijke provincie Llanquihue.

Directeur Carlos Weber van CONAF werd vorig jaar gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij de zaak. Bij gebrek aan bewijs werd hij weer vrijgelaten, nadat overheidsfunctionarissen en de ministers van Landbouw en Binnenlandse Zaken het voor hem opnamen.

De bedrijven Baron Chile Limitada, eigendom van de Amerikaanse zakenman Frank Pemberthy, en Forestal Sarao zijn betrokken bij de kap van de alerce-boom (fitzroya cupressoides), die behoort tot de meest waardevolle in de wereld. De bomen groeien erg langzaam en kunnen duizenden jaren oud worden. In Chili is een boom gevonden van 3.600 jaar oud. De alerce-boom groeit slechts één centimeter in dikte in elke vijftien tot twintig jaar. De boom kan zeventig meter hoog worden en een doorsnede van vier meter krijgen.

Alerce-bomen groeien in de regenwouden van Los Lagos in Chili en in de zuidelijke regio Patagonië in Argentinië. Het hout is meer dan vijfhonderd dollar per inch (2,54 cm) waard in Amerika, Japan en Europa. De smokkelaars kopen het echter voor zo’n drie dollar van arme boeren in Chili, die de bomen op eigen initiatief kappen of dat doen in opdracht van bedrijven. Zij maken gebruik van mazen in de wet die toestaan dat bomen die al dood zijn, gekapt mogen worden. Dat leidt ertoe dat allerlei methoden worden gebruikt om de bomen dood te krijgen.

In augustus maakte Greenpeace melding van illegale kap van alerce in het Nationale Andes Alerce Park, een beschermd gebied in de provincie Llanquihue. In het park werd gekapt door Forestal Río Puelo, een geheimzinnig bedrijf dat grond heeft naast het natuurreservaat. Greenpeace kwam met de onthulling na zes maanden onderzoek.

Volgens Rodrigo Herrera, bosbouwkundige en coördinator van de actie van Greenpeace Chili, ziet CONAF de zaak het liefst in de doofpot verdwijnen. Forestal Río Puelo verschuilt zich achter plannen van CONAF waarin de kap van dode bomen wordt toegestaan, zegt hij.

De socialistische afgevaardigde Fidel Espinoza, voorzitter van een onderzoekscommissie die werd ingesteld nadat het schandaal in mei voor het eerst boven water kwam, zegt dat in de regio Los Lagos 2.600 bomen zijn gekapt die ouder dan tweeduizend jaar waren. En dat is onder de ogen van CONAF gebeurd, aldus Espinoza.

CONAF ontsloeg eind augustus de verantwoordelijke hoofdinspecteur voor Llanquihue, Carlos Poblete en twee inspecteurs. Twee dagen na zijn ontslag schreef Poblete echter een open brief waarin hij spreekt van een systematische en onbegrijpelijke ontmanteling van het controlesysteem van staatsbosbeheer sinds 2000. In dat jaar kwam de regering van president Ricardo Lagos aan de macht.

Poblete zegt dat hij zijn directeur Weber in mei 2001 in een interne memo op de hoogte heeft gebracht van de situatie in Los Lagos, waar 1,5 miljoen hectare bos bedreigd wordt en waar maar twintig inspecteurs beschikbaar zijn. Volgens hem is de illegale kap van alerce gedurende de eerste vier jaar van de regering Lagos vervijfvoudigd ten opzichte van de periode 1990 ­ 1999. Poblete beweert ook van hogerhand orders te hebben gekregen om de illegale activiteiten door de vingers te zien.

Milieuorganisaties eisen het ontslag van Weber, omdat hij volgens hen verantwoordelijk is voor het schandaal. Activisten willen dat de regering een duidelijk signaal afgeeft en afdoende maatregelen neemt om de illegale kap van hardhout tegen te gaan. Een nieuwe wet, waar al dertien jaar over gesproken wordt, moet binnenkort de achterpoortjes sluiten. (JS/PD)