Thee en mensenrechten

In de krant staat dat Driss Benzekri op 56 jarige leeftijd is gestorven. Benzekri was één van de oprichters van het veel bejubelde “Marokkaanse Forum voor recht een waarheid en rechtvaardigheid,” de lokale versie van de Zuid-Afrikaanse waarheidscommissie. Begin jaren ‘70 van de vorige eeuw was hij reeds een actief als mensenrechtenactivist. In 1974 werd hij voor zijn ‘subversieve activiteiten’ tot 30 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Zo ging dat onder koning Hassan II. Marokko had zijn eigen Mandela, al leidde deze Benzekri geen partij met een grote achterban.

Ondertussen is er een nieuwe jonge koning en die wil vooruit met het land. Mohammed VI heeft de laatste wens van Benzekri ingewilligd: er komt een onderzoekscentrum naar mensenrechten en het krijgt de nodige fondsen van de staat.
De vraag is natuurlijk of zo’n centrum onafhankelijk kan werken, alle goede wil ten spijt.

Terwijl op de opiniepagina’s een zekere Mohammed Germouni, “universitaire,” het betreurt dat de internationale vrijhandelsbesprekingen binnen de WTO het niet goed doen weten de economiepagina’s te melden dat de Marokkaanse thee-markt ineen gestort is van 95% eigen productie naar slechts 30%. Al de rest komt nu uit China. Een gevolg van de liberaliseringsgolf. En wat met de Marokkaanse boer die de kostbare blaadjes verbouwd? Het is overal hetzelfde. Zelfs traditionele productie van gewassen die essentieel zijn voor de eigen consumptie moeten eraan geloven.
Het Internationale Forum van Marokkaanse competenties in het buitenland (Fincom) kende zijn eerste bijeenkomst in Casablanca. Een nieuwe website moet middels een database on-line Marokkanen in de diaspora de kans geven hun verworven competenties op de arbeidsmarkt van hun land van origine te verzilveren. Interessant, maar het doelpubliek van dit forum bestaat de facto uitsluitend uit de hoogopgeleide ‘arrivés’ en de vraag is of die zulke ondersteuning wel nodig hebben? Het is natuurlijk goed dat mensen terugkeren en de lokale economie komen versterken met hun ervaring en vakkennis.

Maar wat met onze Marokkaanse gemeenschap die vaak tussen wal en schip hangt. Hun band met het moederland is er steeds één geweest van twee aspecten: familiebanden en de geboortestreek. Met Marokko als land hadden de migranten nooit veel op. Het repressieve régime uit Rabat, de politiestaat van Hassan II, daar wilde je zo min mogelijk mee in aanraking komen. Bovendien sprak het overheidsapparaat een andere taal waren berbertalen - in die tijd - nog niet erkend. Voor de 2e en 3e generatie is de band helemaal difuus geworden. Het gaat hoogstens om een vakantiebestemming uit hun jeugd waar ze tegenover achtergebleven familieleden hun gevorderde levensstijl gaan demonstreren. Het zijn in de eerste plaats Belgen, maar met een onduidelijke positie.

Wat een verschil met de hoogopgeleide eerste generatiemigranten van Fincom. Deze mensen zijn vertrokken met een doorgaans sterke verbondenheid met hun land van oorsprong. Ze beschikten over de middelen om te gaan studeren in het buitenland en daar carriere te maken. Ze waren getuige van de politieke evoluties in het moederland en beschouwen zich de erfgenamen van de een uniek cultureel patrimonium dat goed strookt met de officiële lijn - ook al zullen ze het niet steeds eens zijn met alle politieke evoluties, ze zijn er wel mee bezig.