Bergrivieren in de Andes stoten verrassend veel broeikasgassen uit

Rivieren in het Zuid-Amerikaanse Andesgebergte zijn een belangrijke bron van broeikasgassen als CO₂ en methaan. Dat blijkt uit een studie door de Universiteit van Luik.

Rivieren vervoeren organisch materiaal, zoals resten van planten, van land naar zee. Een deel daarvan vergast tijdens de reis tot CO₂ onder invloed van micro-organismen. Een ander deel blijft op de oevers liggen na overstromingen, waar het ook CO₂ produceert. Als rivieren bepaalde mineralen transporteren, kunnen ze bovendien het erg krachtige broeikasgas methaan uitstoten.

Stromen in het Andesgebergte dragen zo respectievelijk 35% en 72% bij aan de uitstoot van CO₂ en methaan door rivieren in het Amazonebekken, stelt de studie in Nature Communications Earth & Environment.

Drie soorten rivieren

Volgens de Luikse onderzoekers bestaat het Amazonegebied uit drie riviersystemen die verspreid zijn over bergen en vlaktes. Elk van de types heeft een verschillende uitstoot.

De eerste, de bergstroom, is klein en stroomt snel over steil, rotsachtig terrein. Dat bevordert een krachtige fysieke uitwisseling van gassen met de atmosfeer. Door het steile terrein is er echter geen grote accumulatie mogelijk van sedimenten of materiaal die de productie van CO₂ en methaan stuwen.

‘We ontdekten dat bergrivieren in de Andes hotspots zijn voor de uitstoot van CO2 en methaan.’

Rivieren in het laagland zijn dan weer gemiddeld breder en meer kronkelig. Door de trage waterstroom is er minder uitwisseling van gassen met de atmosfeer. De hogere temperaturen zorgen er wel voor dat dikkere lagen sediment en organisch materiaal zich ophopen, wat de productie en het transport van CO₂ en methaan stimuleert.

‘En er is nog een derde type’, legt onderzoeker Gonzalo Chiriboga uit. ‘Deze rivieren bevinden zich in de vlakten aan de voet van bergketens en worden ‘piedmont-rivieren’ genoemd. Ze ontvangen grote hoeveelheden deeltjes van bergrivieren die stroomopwaarts liggen. Deze deeltjes worden tijdelijk afgezet en verder stroomafwaarts getransporteerd tot ze de oceaan bereiken.’

Methaanfabrieken

Wanneer de deeltjes worden afgezet als sediment, bevordert dat de productie van methaan door fermentatie. Deze rivieren kunnen dus vergeleken worden met echte ‘methaanfabrieken.’

‘We ontdekten dat bergrivieren in de Andes een hogere uitstoot hebben dan rivieren in het laagland en hotspots zijn voor de uitstoot van CO₂ en methaan’, voegt Chiriboga eraan toe.