Woede over Amerikaanse wijzigingsvoorstellen aan vooravond VN-top

Bij de driedaagse top worden 180 presidenten en premiers verwacht. Secretaris-generaal Kofi Annan van de VN hoopt dat zij tijdens de top beloften uit het verleden over ontwikkelingsdoelen en met name armoedebestrijding, herbevestigen. Ook zal gesproken worden over hervorming van de Verenigde Naties.

Bijna alle mensenrechtengroeperingen, milieuorganisaties en andere groeperingen die nauw bij de ontwikkelingen binnen de VN betrokken zijn, zien de poging van Amerika om op het laatste moment de tekst aan te passen als een opzettelijke poging om de agenda van de top te saboteren.

Volgens diplomaten en waarnemers heeft Amerika tot vorige maand constructief meegewerkt aan het ontwerpdocument. Dat veranderde plotseling toen John Bolton werd benoemd als nieuwe Amerikaanse ambassadeur bij de VN. Tegen de benoeming van Bolton, die wordt gezien als een ultraconservatieve nationalist, bestonden grote bezwaren onder Democraten, maar ook onder enkele Republikeinen.

Critici zeggen dat de meer dan 750 amendementen die Amerika op de valreep indiende, bedoeld zijn om de belangrijkste bepalingen over de millenniumdoelstellingen (MDG’s) te schrappen. De doelstellingen vormen de internationale agenda om de armoede te bestrijden op acht gekwantificeerde punten moesten centraal staan tijdens de top.

Annan benadrukt dat een veiliger wereld niet mogelijk is als niets aan de armoede wordt gedaan. Amerika wil echter de nadruk leggen op vredes- en veiligheidskwesties, zoals een nieuw internationaal verdrag tegen terrorisme. Voorzitter Jean Ping van de Algemene Vergadering van de VN heeft zeven hoofdthema’s op papier gezet: de oprichting van een nieuwe Mensenrechtenraad, een Commissie voor Vredesopbouw, bescherming van burgers in conflictgebieden, non-proliferatie, ontwapening, terrorisme en de MDG’s.

De millenniumdoelstellingen streven naar een halvering van armoede en honger, wereldwijd basisonderwijs voor iedereen, verlaging van het sterftepercentage onder kinderen met tweederde, verlaging van het percentage moeders dat overlijdt bij de bevalling met driekwart, gelijke rechten voor beide geslachten, een duurzaam milieubeleid en een effectievere mondiale ontwikkelingssamenwerking. Dat alles zou voor 2015 bereikt moeten zijn.

Washington zou over vrijwel elke paragraaf van het ontwerpdocument opnieuw willen onderhandelen. Bolton zei deze week echter dat Amerika niets substantieel nieuws heeft ingebracht in het proces. Er wordt vooruitgang geboekt op het onderhandelingsfront en daar zijn we blij mee. Volgens Bolton zijn de Amerikaanse voorstellen in goed overleg tot stand gekomen.

William Pace, directeur van de World Federalist Movement-Institute for Global Policy ziet dat anders. Het is poging om op het allerlaatste moment het document zijn kracht te ontnemen. Ook andere leiders uit het maatschappelijke middenveld zijn ontstemd over de Amerikaanse houding. Volgens June Zeitlin, uitvoerend directeur van de Women’s Environment and Development Organisation, een Amerikaans netwerk van vrouwengroeperingen, probeert Amerika verwijzingen naar genderkwesties te verwijderen uit de tekstgedeelten over armoede en schulden. Ook is zij boos over de suggestie van de Amerikaanse delegatie dat het niet nodig is de beloften die in 1995 werden gedaan tijdens de Wereldtop over Vrouwenrechten, opnieuw te bevestigen.

Een woordvoerder van Oxfam International zegt dat er voor de benoeming van Bolton brede overeenstemming bestond over ontwikkelingskwesties. Amerika gaat nu in de voorgestelde veranderingen veel verder dan andere landen, aldus Nicola Reindorp van Oxfam. Voorzitter Ping van de Algemene Vergadering hoopt op 6 september met een nieuw ontwerpvoorstel te komen. (JS/MM)