‘VS en EU moeten oorlog in Soedan stoppen’

De Soedanese overheid en het Soedanese Volksbevrijdingsleger (SPLA) houden
momenteel onderhandelingen in de Keniaanse hoofdstad Nairobi, onder de
auspiciën van de Intergouvernementele Autoriteit voor Ontwikkeling (IGAD).
Dat is niet nieuw: de onderhandelingen duren al negen jaar, maar geen van de
strijdende partijen is bereid de loopgraven te verlaten, noch aan de
onderhandelingstafel, noch op het terrein.

Het noopte het ICG tot een nieuw, hard rapport met aanbevelingen voor de
internationale gemeenschap. “De Verenigde Staten en andere landen die een
sleutelrol kunnen spelen, zoals de Europese Unie, moeten met elkaar
overleggen over de mogelijkheden om de partijen onder druk te zetten en ze
in de goede richting te duwen,” verklaart John Prendergast, analist bij ICG.
“Dat is totnogtoe nog niet gebeurd, maar ik zie niet in hoe de SPLA of de
regering nog bereid gevonden zullen worden om een substantieel gebaar te
maken in een van de knelpunten zonder dat er ernstige, externe ingrepen
komen van de internationale gemeenschap. Er is druk nodig, heel veel druk,”
zucht Prendergast.

In het rapport ‘Dialogue or Destruction: Organising for Peace as the War Escalates’ geeft Prendergasts organisatie de twee grote machtsblokken van deze het huiswerk van het vak Soedan mee. De VS en de EU moeten noest werken aan een pakket van goed gecoördineerde aanmoedigende maatregelen en drukmiddelen, die ze moeten ontplooien op de kritieke ogenblikken. Compromissen moeten worden beloond, onverzettelijkheid afgestraft. Zonder dit zal geen van beide partijen een reden zien om ernstige onderhandelingen, die een risico inhouden, te voeren.

Het rapport stelt drie manieren voor om druk uit te oefenen op de regering in Khartoem. De eerste is de kaart trekken van de strijd tegen het terrorisme. Sinds 11 september tracht Khartoem zich uit alle macht te distantiëren van de terroristen die het herbergde. Maar volgens ons slagen ze er niet een ‘100 procent-vrij van terroristen’ te worden. Het is in het belang van de VS en de andere leden van de internationale gemeenschap hierop in te spelen, aldus Prendergast.

De tweede achillespees is ‘s lands portefeuille - en dus de Wereldbank en het Internationaal Muntfonds (IMF). De overheid probeert wanhopig deze instituten opnieuw voor zich te winnen. Het geflirt tussen Soedan en de Wereldbank en het IMF dat nu aan de gang is, is eigenlijk contraproductief. Wij moeten een lijn trekken en zeggen dat wanneer er een vredesakkoord is, er ook steun en schuldverlichting komt, legt Prendergast uit.

De derde manier is het treffen van maatregelen om investeringen in de Soedanese olie-industrie te ontraden tot er een vredesakkoord is. Volgens Prendergast is investeren nu hoogst onethisch, en moet bedrijven die dat toch doen, de toegang tot de kapitaalmarkt worden ontzegd.

Totnogtoe heeft het Amerikaans Congress het niet gemakkelijk gehad om dat te doen - het kampt met sterk lobbying van Wall Street. ICG vindt dat het Congress toch moet doorduwen, en anders via presidentiële acties zijn doel moet proberen te bereiken. Het argument luidt dat vrede niet alleen levens redt, maar ook in de belangen van investeerders speelt. Elke investeerder kan na een vredesverdrag zuidwaarts uitbreiden, naar lucratievere gebieden, suggereert Prendergast.

Ook de SPLA moet onder druk gezet worden. Volgens het ICG kan dat door de rebellen af te snijden van wapenleveringen, fondsen en hen internationale erkenning te onthouden.

Van de recente inspanningen van de Amerikaanse speciale gezant voor Soedan, John Danforth, is ICG niet bijster onder de indruk. Danforth klaagt dat sinds 11 september de kans op een vredesakkoord in Soedan nog nooit zo groot is geweest, maar dat er sindsdien alleen humanitaire diplomatiek heeft plaatsgevonden, in plaats van naar de wortels van het probleem te gaan.

Na 11 september heeft Khartoum een twintigtal mensen die banden zouden hebben met al-Qaeda aangehouden. Khartoum vreesde dat Bush Soedan anders zou toevoegen aan de lijst van mogelijke doelwitten voor vergeldingsacties. Tegelijk betoonde de Soedanese regering meer belangstelling voor de Amerikaanse bemiddeling in de vredesgesprekken. De daaropvolgende vredesvoorstellen overlapten met andere vredesinitiatieven, wat voor de partijen weer en reden te meer was om het oneens te zijn met elkaar en de voorstellen tegen elkaar te gebruiken.