Vroedvrouwen mogen hun werk weer doen in Malawi

Tomoka woont in het dorp Gezamgomo, op ongeveer een kilometer afstand van de op twee na grootste stad van Malawi, Mzuzu. Ze begon haar praktijk in 1989, nadat haar grootmoeder - beroemd om haar contact met geesten - haar vertelde dat het haar roeping was.

De Verenigde Naties schatten de moedersterfte in Malawi momenteel op 510 doden per 100.000 geboorten. In 2005 overleden er naar schatting meer dan 1100 vrouwen per 100.000 geboorten. In 2007 werden traditionele vroedvrouwen verboden, in een poging meer vrouwen te laten bevallen met behulp van gekwalificeerd medisch personeel.

Complicaties

In oktober kondigde de president van Malawi aan dat het verbod op vroedvrouwen in januari 2011 wordt opgeheven. Er wordt dan een groep vrouwen geselecteerd voor een opleiding tot vroedvrouw.

“We ontlasten de ziekenhuizen, want er komen daar te veel zwangere vrouwen”, zegt Tomoka. “Wie goed werk doet, moet daarin aangemoedigd worden. Want we krijgen niets voor ons werk.”

Arts Odongo Odiyo, verantwoordelijk voor gezinsplanning en seksuele gezondheidszorg van de East, Central and Southern Africa Health Community, is het daar niet mee eens. Volgens hem maakt Malawi een fout door vroedvrouwen een belangrijke rol te geven, omdat ze onvoldoende kennis hebben. “Ze kunnen alleen het eerste contactpunt zijn bij doorverwijzing naar een kraamkliniek.”

Odiyo erkent dat traditionele vroedvrouwen veel ervaring hebben, maar volgens hem overlijden er veel vrouwen die aan hun zorg zijn toevertrouwd. “Dat betekent dat een training onvoldoende is om complicaties aan te kunnen.”

Medicijnen

Er bestaan bewijzen van het tegendeel. Solomon Chih-Cheng Chen en zijn collega’s volgden 81 vroedvrouwen die opgeleid werden in Mzuzu in 2004 en 2006 door de Taiwan Medical Mission. In drie jaar tijd begeleidden deze vroedvrouwen iets minder dan tweeduizend zwangere vrouwen. Negenenzeventig procent werd naar gezondheidscentra doorverwezen en van de overige vrouwen overleed er geen. Van de 1905 baby’s werden er 26 dood geboren.

Volgens Anthony Costello, hoogleraar kindergeneeskunde aan het University College of London, kunnen vroedvrouwen er goed voor zorgen dat de moedersterfte daalt. Costello werkte zelf in ontwikkelingslanden zoals Malawi. Hij stelt dat de vroedvrouwen beschikking moeten hebben over twee belangrijk medicijnen: antibiotica om infecties te voorkomen en een middel tegen bloedingen.
 
Veel Afrikaanse vrouwen hebben al problemen met hun gezondheid als ze bevallen. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om infecties met malaria en schistosomiasis, vitaminetekorten, bloedverlies, bloedarmoede chorioamnionitis (een infectie van foetale membranen) of andere infecties. “Dat zijn belangrijke oorzaken van complicaties op het platteland, want vrouwen bevallen daar onder onhygiënische omstandigheden”, zegt Costello.

Winkelen

Vroedvrouwen zijn geen wondermiddel in de strijd tegen de moedersterfte in Malawi, zegt gezondheidsexpert Lennie Kamwendo. Maar in een land waar verhalen gaan over vrouwen die langs de kant van de weg bevallen, op weg naar onderbezette kraamklinieken, moet de rol van vroedvrouwen niet onderschat worden.

“Vroedvrouwen zijn een uitkomst waar de kraamzorg in het land te wensen overlaat. Ze zouden regelmatig bijgeschoold moeten worden en aangemoedigd moeten worden om statistieken bij te houden over de geboorten”, zegt Kamwendo, die voorzitter is van de Vereniging van Malawische Vroedvrouwen.

Hij is kritisch over de prestaties van gekwalificeerd medisch personeel. “Malawi moet de trainingen voor verpleegsters en vroedvrouwen duidelijk afbakenen, want verpleegsters vermijden bewust werk in kraamklinieken omdat ze te weinig kennis hebben”, zegt hij.

“Los daarvan komt het vaak voor dat gezondheidswerkers gaan winkelen of naar de kapper gaan onder werktijd. De zwangere vrouwen blijven dan onbewaakt achter. Ze hebben geen discipline.”