Vietnam-trauma legt Democraten het zwijgen op over Irak - analyse

Ik denk dat de oorlog in Irak het Midden-Oosten destabiliseert. Hoe langer we blijven, hoe meer we de regio destabiliseren. Het Witte Huis moet begrijpen dat de dam rond haar beleid gebroken is. De woorden zijn van senator Chuck Hagel, een gedecoreerd Vietnam-veteraan en een Republikein in hart en nieren.

Dat de kritiek van een Republikein moet komen, typeert de houding van de Amerikaanse Democraten. Off the record omschrijven de Democraten in de Senaat de oorlog als een debacle. Maar voor de microfoons beperkt de top van de partij zich tot kritiek op de tactieken van Defensie. Het nut van de oorlog zelf wordt niet in vraag gesteld.

Je zou nochtans verwachten dat de Democraten moed putten uit de opiniepeilingen. Die tonen dat het vertrouwen van de Amerikaanse publieke opinie in de oorlogspresident smelt als sneeuw voor de zon. In de meest recente peilingen schaart 36 tot 40 procent van de Amerikanen zich achter George W. Bush. Dat is de laagste ‘approval rating’ die Bush ooit kreeg en er zijn sterke aanwijzingen dat Irak de boosdoener is.

Maar voor de leiders van de Democraten in de Senaat is het duidelijk niet genoeg om in de tegenaanval te gaan. Slechts één van de mogelijke kanshebbers op een nominatie voor de presidentsverkiezingen in 2008, senator Russell Feingold, roept voorzichtig op tot een snelle terugtrekking. Vijf van de belangrijkste tenoren - John Kerry, Harry Reid, Joseph Biden, Evan Bayh en Hillary Clinton - kanten zich allemaal tégen een terugtrekking. De laatste drie bepalen in sterke mate de koers van de partij. Een deadline vooropstellen is zoveel als groen licht geven aan de terroristen, zegt Hillary Clinton. Ook haar man weigert de oorlog te bekritiseren.

Ook de eminenties van het Democratische buitenlandbeleid, voormalig VN-ambassadeur Richard Holbrooke en voormalig Buitenlandminister Madeleine Albright, houden zich op de vlakte. Zelfs de voorman van de partij, antioorlogskandidaat Howard Dean, houdt zijn mond.

Horen, zien en zwijgen is het marsorder van de partij. Een pluim voor de Democraten die geen olie op het voor gooien. Het slimste wat een Democraat kan doen, is de oorlog steunen, verklaarde Michael McCurry destijds de spindoctor van Bill Clinton en nog steeds één van de communicatieadviseurs van de partij, deze week in de krant the Washington Post.

De partijleiders zijn kennelijk bang door te gaan als soft tegenover terrorisme en laten zich inspireren door het Vietnam-tijdperk. De interne verdeeldheid over Vietnam eind jaren zestig en begin jaren zeventig in het Democratische kamp effende toen het pad voor de presidentsverkiezing van de Republikein Richard Nixon in 1968 en zijn verpletterende overwinning vier jaar later op George McGovern, die duidelijk uitkwam voor zijn antioorlogsstandpunt.

De berekende houding van de partijtop werkt een deel van de Democratische achterban duidelijk op de zenuwen. Senator Gary Hart, ooit ook een tenor maar sinds zijn buitenechtelijke affaire in 1988 op de achtergrond, noemt de houding van de Democraten laf en heeft het over een morele crisis in de partij. Je wint geen verkiezingen door te zwijgen. Democraten moeten het vertrouwen van het Amerikaanse publiek winnen door eerlijk en duidelijk stelling te nemen tegen de janboel in Irak. Volgens Hart moeten de Democratische leiders die destijds voor de oorlog in Irak stemden een mea culpa slaan.

De activisten in de antioorlogsbeweging die nu duidelijk aanwezig is, zijn het daar volmondig mee eens. Nu laten ze Bush in debat gaan met zichzelf. Dat moet stoppen, zegt Eli Pariser, de directeur van het politieke actiecomité MoveOn.org. Misschien zit er een politieke logica achter, maar het helpt niet om het probleem (in Irak) op te lossen. (MM/ADR)