Veroveringstocht in Latijns-Amerika

Bush besprak in Uruguay de mogelijkheden voor het afsluiten van vrijhandelsakkoorden, en bereikte met de Braziliaanse president Lula een eerste akkoord over de Braziliaanse ethanol, de biobrandstof uit suikerriet die veel goedkoper is dan de Amerikaanse uit maïs.  Ethanol is een vervanger van benzine. Brazilië en de VS, die samen 70 procent produceren van het totale wereldaanbod, hebben uiteenlopende redenen om samen te werken.
 
De VS willen minder afhankelijk worden van de invoer van aardolie uit instabiele gebieden. “Dat is een zaak van nationale veiligheid”, zei Bush vrijdag bij een bezoek aan een ethanolfabriek in Sao Paulo. De VS willen hun verbruik van benzine de komende tien jaar met een vijfde verminderen. Zonder ethanol lukt dat niet. De Amerikaanse regering hoopt dat het verbruik van ethanol in de VS de komende tien jaar kan verzevenvoudigen. De VS zouden dan elk jaar 132 miljard liter ethanol nodig hebben.
 
Brazilië wil door de samenwerking zijn concurrentiekracht veilig stellen. De VS staan veel sterker op het vlak van onderzoek en ontwikkeling, maar de productiekosten in Brazilië liggen veel lager en het land heeft ook nog grote oppervlaktes maagdelijk land die voor de productie van biobrandstoffen kunnen worden ingezet. De Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva legt ook de nadruk op de ontwikkelingskansen die de samenwerking biedt. Nu de VS met Brazilië scheep willen gaan, “kan de hele wereld overtuigd worden” van het potentieel van biobrandstoffen, oordeelt hij. De boeren die de gewassen aanbouwen waaruit de brandstoffen worden gehaald, gaan volgens hem een gouden tijd tegemoet.
 
Ook Cuba en Venezuela zetten samen in op biobrandstof. Ze hebben een coöperatief alcoholprogramma op poten gezet om de consumptie van fossiele brandstoffen te verminderen en hernieuwbare energiebronnen te promoten. Om de voedseloogsten te sparen, gebruiken ze daarvoor de plantaardige rest van suikerriet die niet voor consumptie bestemd is.

Felle kritiek op immigratiebeleid

In Guatemala kreeg Bush felle kritiek op het immigratiebeleid dat de VS voert ten aanzien van de Guatemalteken. Die kritiek op het immigratiebeleid staat ook op de agenda in Mexico, het laatste land op de rondreis. In 2006 zetten de Verenigde Staten 18.035 illegale Guatemalteekse immigranten het land uit. Dat is 60 procent meer dan het jaar daarvoor. De Guatemalteekse gemeenschap in Amerika roept op tot een versoepeling van de strenge immigratiewetten en nieuwe regels voor illegalen zonder crimineel verleden.
 
Ongeveer 1,4 miljoen Guatemalteken wonen en werken in de VS, de meerderheid zonder geldige verblijfsdocumenten. De geldbedragen die zij naar hun families in Guatemala sturen (3,6 miljard dollar in 2006), zijn goed voor 10 procent van het bruto binnenlands product in Guatemala. 

Te weinig, te laat

“Te weinig en te laat”, zo becommentariëren Latijns-Amerikaspecialisten in Washington de hervonden interesse van de Amerikaanse president Bush voor de zuidelijke helft van het continent. Met de zesdaagse rondreis wil Bush vooral de invloed van de Venezolaanse sterke man Hugo Chávez counteren. De Amerikaanse president maakt een wijde boog om de hotspots van populistisch links op het continent, Venezuela, Bolivia en Ecuador.
 
“Chávez staat niet op het programma, maar hij is de eigenlijke reden voor deze reis”, zegt Larry Birns, voorzitter van de Council on Hemispheric Affairs, een denktank voor inter-Amerikaanse relaties. “Na jaren van verwaarlozing heeft de Amerikaanse regering begrepen dat ze aan Chávez een geduchte vijand hebben. Vandaar de nieuwe aandacht voor de regio, die echter veel te laat komt”. 

In een rondreis van zes dagen doet de Amerikaanse president George W. Bush Brazilië, Uruguay, Colombia, Guatemala en Mexico aan. Bedoeling is de banden met de achtertuin opnieuw nauwer aan te halen. Hugo Chávez leidt het tegenoffensief. Terwijl die twee antagonisten doorheen Latijns-Amerika toeren, is de Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken Felipe Pérez Roque begonnen aan een rondreis door Europa.

Chávez leidt tegenoffensief

Hugo Chávez leidt het tegenoffensief in een dienstreis langs evenveel landen: Argentinië, Haïti, Jamaica, Trinidad en Nicaragua. Voor Chávez is president Bush de incarnatie van het kwaad, al zegt hij erbij dat het geen persoonlijke kwestie is. ‘Het is het Bolivariaanse project tegen het imperialistische, koloniale project.’
 
Het is tijd dat de VS Chávez ernstig gaan nemen, stelt een rapport van Inter-American Dialogue, een denktank met opinieleiders uit de VS, Canada en Latijns-Amerika. De Verenigde Staten hebben tot nu toe weinig vaardigheid en consistentie getoond in hun beleid ten opzichte van de Venezolaanse president Hugo Chávez.
 
Het rapport ‘Hugo Chávez: A Test for U.S. Policy’ begint met de vaststelling dat het imago van de VS de laatste tijd klappen heeft gekregen in zowel Venezuela als de rest van Latijns-Amerika. Met de toenemende invloed van Chávez in Latijns-Amerika en de afnemende invloed van de VS in de regio, is het cruciaal een relatie met Chávez aan te gaan, zegt Michael Shifter, de vice-voorzitter voor beleid bij Inter-American Dialogue en tegelijk auteur van het rapport.
 
De VS moeten stoppen met “Koudeoorlogretoriek” en  en met het oproepen van hun Latijns-Amerikaanse bondgenoten om partij te kiezen tegen Venezuela, vindt Shifter. “Dat is het laatste wat Latijns-Amerikaanse overheden willen doen”, zegt hij. De VS moeten ophouden Chávez te verguizen en potentiële Latijns-Amerikaanse bondgenoten van zich te vervreemden door de Venozolaanse president te bevestigen in zijn rol als eenzame stem die het durft op te nemen tegen de Amerikaanse bilaterale belangen, aldus Shifter. 

Roque in Europa

Terwijl die twee antagonisten doorheen Latijns-Amerika toeren, is de Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken Felipe Pérez Roque maandag begonnen aan een rondreis door Europa, waarbij hij Frankrijk, Zwitserland, Italië, Portugal en Vaticaanstad zal aandoen. Bedoeling van de rondreis van Felipe Pérez Roque is de beweging van Niet-Gebonden Landen nieuw leven in te blazen.
 
Een pijnlijke coïncidentie daarbij is dat het Vaticaan deze dagen de veroordeling bekend maakte van de bevrijdingstheoloog Jon Sobrino. Nu zaterdag, 17 maart, is Ignacio Ramonet te gast aan de ULB in Brussel, waar hij de Franstalige versie van zijn boek ‘Cien horas con Fidel’ komt lanceren.