Verkiezingen in Mongolië beheerst door de mijnbouw

De huidige president, democraat Tsakhiagiin Elbegdorj, staat bekend om zijn aandacht voor milieu, liberalisering van de economie en internationale investeringen. De president kreeg in 2012 nog een prijs van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) voor zijn aanpak van luchtvervuiling en overbevolking in de hoofdstad Ulaanbaatar. Toch kampt de Mongolische politiek volgens delen van de bevolking met corruptie en zeggen plattelandsbewoners weinig te merken van de economische welvaart.

Huidig president is favoriet

De president neemt het in de verkiezing van vandaag op tegen Badmaanyambuugiin Bat-Erdene, een voormalig worstelkampioen, en Natsag Udval, de eerste vrouwelijke presidentskandidate. Beide kandidaten willen dat de regering de winsten vanuit de bloeiende mijnbouwindustrie in grotere mate onder de bevolking herverdeelt. Ondanks de kritiek van zijn tegenstanders is Elbegdorj de grote favoriet om zichzelf op te volgen. Dat de huidige armoedecijfers tussen 2010 en 2012 met 9,4 procent zijn gedaald, spreekt alvast in het voordeel van de president. De Wereldbank schatte het Mongolische armoedepercentage in 2012 op 27,4 procent, met een piek van 40 procent in het platteland.

Toch is de steun bij de bevolking voor de huidige president niet onvoorwaardelijk. Sommige analisten zeggen dat een volledig evenwichtige distributie van de inkomsten uit de tien grootste Mongolische mijnen ‘van elke burger een miljonair zouden kunnen maken’. Dat evenwicht is op dit moment veraf: een deel van de armere plattelandsbevolking hekelt zowel een gebrek aan financiële steun uit de winst die de regering door de buitenlandse investeringen opstrijkt als de impact van de mijnbouw op de omgeving.

Mijnbouw domineert Mongolische vooruitgang

Met een stijging van het bbp van 17,5 procent in 2011 behoort Mongolië tot de sterkst groeiende economieën ter wereld. Die toename is vooral te danken aan buitenlandse investeringen in Mongolische mijnbouw. De grondstoffen in de Mongolische bodem – vooral steenkool, koper en goud – zijn volgens de regering ongeveer duizend miljard euro waard. De Verenigde Naties noemen de mijnsector op dit moment verantwoordelijk voor een derde van alle overheidsinkomsten.

De grootste mijn in het land, Oyu Tolgoi, bevat een van de drie grootste koper- en goudreservoirs ter wereld. De ontginning van het gebied door multinational Rio Tinto werd de voorbije maanden in verband gebracht met inbreuken op mensenrechten in de regio. De klachten kwamen er nadat het bedrijf de watertoevoer van de Mongolische bevolking in het gebied rondom de mijnen had omgeleid naar de werksites.

Elbegdorj onderhoudt dubbelzinnige relaties met mijnsector

President Elbegdorj uitte zelf al kritiek op de praktijken van de multinational, maar is niet van plan de samenwerking stop te zetten. Die terughoudendheid komt er omdat de regering een aandeel van 35 procent bezit op het project. Tegelijkertijd verwijt de regering het bedrijf te weinig belastingen te betalen en niet transparant te zijn in haar communicatie.

De strijdbare houding van de president staat in contrast met de beschuldigingen van corruptie aan het adres van de regering, onder meer tijdens onderhandelingen met mijnbouwbedrijven als Rio Tinto. In 2012 stond Mongolië op de 94ste plaats in de internationale corruptie-index van Transparency International.

Bovendien hebben de stijgende overheidsuitgaven de Mongolische inflatie tot 11 procent doen oplopen. In vergelijking met 2011 stegen die uitgaven vorig jaar met 56 procent. De belangrijkste vraag die de volgende president zal moeten beantwoorden, is op welke manier Mongolië moet omgaan met die hoge inflatie en afhankelijkheid van mineraalexport  – en daarmee van buitenlandse investeerders –  om tegelijkertijd zijn economische groei te kunnen aanhouden.