Vakbonden en radicale indianen sturen aan op nieuwe krachtmeting met regering

Voormalig vice-president Mesa volgde op 17 oktober vorig jaar Sánchez de Lozada op nadat bij de onderdrukking van hevige protesten tegen het regeringsbeleid minstens 59 doden waren gevallen. De leiders van de opstand gaven Mesa drie maanden de tijd om een beter beleid op de sporen te zetten. Mesa geniet nog altijd de steun van de Beweging naar het Socialisme (MAS) van Evo Morales, de belangrijkste oppositieleider en leider van de Boliviaanse cocaproducenten. Maar de Boliviaanse Arbeiderscentrale (COB) en de Boliviaanse Boerenfederatie vinden dat de nieuwe president geen nieuwe weg is ingeslagen.

De onlusten van oktober draaiden vooral rond de plannen van de regering om Boliviaans aardgas via aartsvijand Chili uit te voeren naar Mexico en de VS. De tegenstanders eisten de nationalisering van de aardgassector of in elk geval veel hogere belastingen op de winsten van de buitenlandse ondernemingen die de voorraden exploiteren, en initiatieven om meer aardgas in Bolivia zelf te gebruiken. Maar in de protesten klonk ook veel onvrede door over het lage loonniveau en de belabberde economische situatie in het land. De meeste betogers eisten dat de regering zou afstappen van ‘neoliberale’ recepten, en er gingen ook stemmen op om een grondwetgevende vergadering op te zetten om de Boliviaanse staat meteen op een nieuwe leest te schoeien.

De meeste eisen van oktober zijn niet ingewilligd, stelt Roberto de la Cruz, een militant van de Regionale Arbeiderscentrale van El Alto en een van de ideologen van de protestbeweging. We zeggen ons vertrouwen in Mesa op. De belangrijkste leider van de COB, de mijnwerker Jaime Solares, verklaarde de regering vorige woensdag al de oorlog. Hij kondigde aan dat zijn organisatie aan een revolutionaire opstand zal beginnen.

De boerenleider Felipe Quispe, parlementslid voor de inheemse beweging Pachacuti, geeft de regering nog even respijt: volgens hem loopt de deadline voor Mesa pas op 20 januari af. Maar als er tegen dan geen antwoord komt op de eisen van de protestbeweging, komen er blokkades. Met dat actiemiddel stak Quispe in september vorig jaar het vuur aan de lont. Wij kunnen niet meedraaien in het kapitalistische systeem en de medeplichtigen worden van een regering die de belangen van de transnationale ondernemingen dient, aldus Quispe. Hij wilde niet uitsluiten dat het doel van de nieuwe protestbeweging de afzetting van Mesa wordt om Boliviaan van indiaanse afkomst aan de macht te brengen.

MAS, de beweging van Evo Morales, lijkt voorlopig niet van plan zich tegen de nieuwe president te keren. Morales gaat ervan uit dat hij bij de verkiezingen van 2007 een meerderheid kan behalen en dus op legale wijze aan de macht kan komen.

Mesa heeft in elk geval nog meer dan een paar dagen nodig om orde op zaken te stellen en in te gaan op de eisen van de protestbeweging. De Boliviaanse regering gaf in 2003 50 miljoen euro meer uit dan ze binnenkreeg - een begrotingsdeficit van 8 procent. Mesa heeft voor 28 maart een raadpleging aangekondigd over de export van Bolviaans aardgas, al heeft de Amerikaanse klant die de vorige regering op het oog had intussen plannen om aardgas uit Indonesië in te voeren. De Boliviaanse president heeft beloofd een studie te laten maken over de mogelijkheden om een deel van het Boliviaanse aardgas in Bolivia zelf industrieel te laten verwerken; hij heeft ook aangekondigd dat 250.000 gezinnen op het binnenlandse distributienet zullen worden aangesloten. Ten slotte heeft Mesa het parlement gevraagd een wet te stemmen die de oprichting van een grondwetgevende vergadering mogelijk maakt. Die moet dan een nieuw sociaal pact uitwerken dat onder meer zou ingaan op de vraag die vanuit verschillende regio’s komt naar meer politieke en economische autonomie.