Argentinië wil onderzoek naar militaire 'marteltrainingen'

Tijdens een persconferentie afgelopen week toonde Hebe de Bonafini, leidster van de Moeders van de Plaza de Mayo, kopieën van foto’s die genomen zouden zijn op een legerbasis in de provincie Cordoba. Tussen 1986 en 1994 zouden daar martelmethoden onderwezen zijn in een commandotrainingskamp. Op de foto’s is te zien hoe tientallen halfnaakte mannen met hun handen op de rug gebonden op de grond zitten, achter een hek. De foto’s zijn genomen in een afgelegen, heuvelachtig gebied. Volgens Bonafini gaat het om een namaakconcentratiekamp waar de militairen werden gedwongen te luisteren naar marxistische propaganda. Ook zouden ze mishandeld zijn, als voorbereiding op wat ze mogelijk te wachten zou staan als ze in handen van de vijand zouden vallen.

Personen die tot nu toe geïdentificeerd zijn op de foto’s, zijn marine- en luchtmachtofficieren of onderofficieren en leden van de federale politie. Martín Balza, legerleider tijdens het bewind van Carlos Menem (1989-1999), heeft toegegeven dat het ”verhoren” van militairen een onderdeel van de commandotraining is geweest. ”Daarbij was soms de waardigheid van de militairen in het geding.”

Balza zei dat de methode van de commandotraining werd veranderd in 1990. Toen hij in 1991 legerleider werd, was er volgens hem geen sprake meer van dergelijke praktijken.
Volgens de oud-generaal ging het in alle gevallen om officieren en onderofficieren die vrijwillig deelnamen aan de trainingen. ”Alle legers ter wereld hebben commando’s, gespecialiseerde troepen die grote geestelijke en lichamelijke druk aankunnen.”

Estela de Carlotto, voorzitster van de ‘Grootmoeders van de Plaza de Mayo’, toonde zich geschokt over de trainingen in Cordoba. ”We dachten dat ons leger dit soort praktijken had uitgebannen.” Ze refereerde daarmee aan de martelingen die plaatsvonden tijdens de militaire dictatuur tussen 1976 en 1983. In de periode ‘verdwenen’ 30.000 mensen. Volgens haar is de training gebaseerd op de gedachte dat degenen die de ontberingen het beste doorstaan, het meest geschikt zijn voor de commandotroepen. ”Het lijkt me onwaarschijnlijk dat de regering niets wist van deze gruwelijke praktijken.”

De foto’s werden gevonden op een plaats in Cordoba waar eerder fotolaboratorium was ingericht. Ze zijn inmiddels bekeken door Eduardo Luis Duhalde, minister voor de Mensenrechten, minister van Defensie José Pampuro en legerleider Roberto Bendini. President Kirchner belegde kort daarna een bijeenkomst met de belangrijkste mensenrechtenorganisaties in Argentinië, waaronder het Centre for Legal and Social Studies (CELS), de Moeders van de Plaza de Mayo en de Grootmoeders van de Plaza de Mayo. Aan hen is gevraagd mee te helpen bij het onderzoek naar eventuele misstanden in de periode tussen 1986 en 1994. Voormalig president Raúl Alfonsín, die tussen 1983 en 1989 aan de macht was, zegt niets te hebben geweten van het trainingskamp. Hij benadrukt dat hij zich tijdens zijn bewind juist tegen marteling heeft gekeerd. Zijn regering ondertekende destijds het internationale verdrag tegen marteling.

Activisten hebben al eerder gewezen op het bestaan van een trainingskamp in Cordoba. Advocate María Elba Martínez van het CELS zei dat de foto’s nu aantonen dat zij gelijk hadden. ”Wat in Cordoba plaatsvond, gebeurt nog steeds in andere Latijns-Amerikaanse landen,” voegde ze daaraan toe. Volgens Estela de Carlotto is het goed mogelijk dat buitenlandse militairen in Cordoba trainingen ondergingen. ”Het is algemeen bekend dat Amerikaanse instructeurs na de oorlog in Vietnam buitenlandse militairen trainden, net zoals de Fransen dat deden na de oorlog in Algerije.”

Horacio Verbitsky, hoofd van het CELS, hoopt dat het aangekondigde onderzoek uitwijst wie verantwoordelijk kan worden gehouden voor de trainingen en wat de rol van Alfonsín, Menem, de ministers van Defensie en de legertop is geweest.