Top VN kleurt blauw, wit en rood

Er is geen sprake van een golf van ontslagen, beweerde VN-woordvoerder Fred Eckhard gisteren (maandag). Door ‘natuurlijke afvloeiing’ krijgt algemeen
secretaris Kofi Annan gewoon de kans om enkele veranderingen door te voeren
en nieuwe mensen te benoemen voor topfuncties, luidde het.

Het lijkt er echter sterk op dat Annan een grote schoonmaak houdt aan de top van zijn organisatie. Neem nu de benoeming van de Brit Mark Malloch Brown, het hoofd van het VN-Ontwikkkelingsprogramma UNDP, als Annans nieuwe stafchef. Hij verving de Pakistaan Iqbal Riza, die na meer dan 25 jaar dienst met pensioen ging. Malloch Brown is nu ook vice-algemeen secretaris van de VN.

Riza ging niet vanzelf weg, vertelt een hogere VN-ambtenaar die liever
anoniem wil blijven. Hij werd gedwongen om op te stappen. Meteen na zijn
vertrek benoemde Annan ook een andere Brit, David Veness, als vice-algemeen
secretaris voor Veiligheid, een nieuwe functie die de algemene vergadering
vorig jaar in het leven riep.

Het is een ongeschreven regel binnen de VN dat de meeste topfuncties worden
verdeeld over verschillende nationaliteiten, waarbij geen enkel land
tegelijk verschillende hoge posten kan bezetten. Officieel luidt het basisprincipe van de VN dat geen enkel land een monopolie heeft op een bepaalde functie. Eckhard: De algemeen secretaris verdedigt het idee van wisselende nationaliteiten voor hoge ambten. Maar in de praktijk zijn bepaalde functies gereserveerd. De post van directeur van het VN-kinderfonds Unicef is traditioneel altijd in handen geweest van een Amerikaan.

Sinds de oprichting van Unicef in 1947 hebben alleen VS-burgers deze post bekleed, onder wie Maurice Pate, Henry Labouisse, James Grant en Carol Bellamy. In lijn met dit strikte monopolie van de Verenigde Staten benoemde Annan vorige maand aftredend Amerikaans Landbouwminister Ann Veneman als opvolger van Carol
Bellamy, die met pensioen ging.

Annan zegt dat het niet de eerste keer is dat een voormalig regeringslid van de VS optreedt als vice-algemeen secretaris.Enkele jaren geleden heeft ook de voormalige Amerikaanse minister van Justitie Richard Thornburgh bij ons gewerkt. Ik ben heel verheugd over de komst van mevrouw Veneman, aldus Annan. Zij brengt heel veel ervaring mee die bijzonder waardevol kan zijn voor Unicef en voor de taken die de organisatie moet vervullen. Natuurlijk kunnen de relaties en contacten in Washington van pas komen, net zoals we in het verleden ook gebruik hebben gemaakt van andere contacten en relaties.

Annan moet binnenkort een nieuwe vice-algemeen secretaris aanstellen aan het
hoofd van de ontwikkelingsorganisatie UNDP, als vervanger voor Malloch
Brown. Sinds de oprichting van UNDP en zijn voorgangers, het Speciaal Fonds
van de VN en het VN-Bestuur voor Technische Bijstand, in 1950 is die functie
afwisselend waargenomen door Britten en Amerikanen : Paul Hoffman (VS),
David Owen (GB), Rudolph Petersen (VS), Bradford Morse (VS), William Draper
(VS), Gus Speth (VS) en Malloch Brown (GB).

Naar verwachting zal Kofi Annan binnenkort ook nog twee andere topfuncties
invullen: hij zoekt een vervanger voor de Braziliaan Rubens Ricupero aan het
hoofd van de VN-Conferentie voor Handel en Ontwikkeling UNCTAD en een
vervanger voor aftredend Hoog Commissaris voor de Vluchtelingen Ruud Lubbers
uit Nederland.

Naar verluidt heeft Annan geweigerd de herbenoeming te bevestigen van de Deen Pete Hansen aan het hoofd van de VN-Hulporgansiatie voor de Palestijnse Vluchtelingen (UNRWA). Hansen staat al lang bekend om zijn
kritiek op het Israëlische beleid in het bezette gebieden, de harde
Israëlische aanpak van de Palestijnen en de militaire verwoesting van de
vluchtelingenkampen. Op de vraag of Hansen niet was herbenoemd wegens druk
uit de VS en Israël, antwoordde mede-woordvoerder van de VN Stephane
Dujarric dat Hansen de functie negen jaar heeft vervuld en dat de algemeen
secretaris meent dat het tijd is voor verandering en uitkijkt naar
kandidaten. Hoewel Hansen de steun geniet van regeringen in Europa en de
Arabische staten, heeft Annan dus toch beslist om Hansen te vervangen.

In een interview met een Britse krant stelde Hansen vorige week dat hij wel
wilde aanblijven. Maar bepaalde groepen in de VS en Israël hebben zo hun
mening over de manier waarop ik mijn werk heb gedaan en die groepen hebben
de beslissing beïnvloed om mij niet te herbenoemen.. De krant vermeldde ook
dat de Israëlische ambassadeur bij de VN Dan Gillerman Hansen een
Israël-hater noemde - een beschuldiging die de Deen vurig heeft ontkend.

Een hoofdartikel in de New York Times titelde vorige maand Grote schoonmaak
bij de VN en stelde dat Annan de juiste dingen doet door veranderingen
aan te brengen aan de top van zijn organisatie.Verdere wijzigingen zijn
zeker aangewezen, maar mogen niet alleen bedoeld zijn om Washington te
sussen en het imago van de VN op te poetsen. Ze zijn vooral nodig op
belangrijke terreinen als peacekeeping en bijstand aan vluchtelingen, aldus
nog de krant.