Ruzie tussen India en China

‘De VS en China zullen samenwerken om vrede, stabiliteit en ontwikkeling te verzekeren in Zuid-Azië.’  Dat korte zinnetje joeg commentaarschrijvend India in de gordijnen, want Zuid-Azië, dat is de invloedsfeer van India. Het gevoel leeft in Delhi dat de regering Obama niet echt kiest voor een partnershap met India, maar integendeel de as China-Pakistan prefereert. Het is de jongste rel in een serie die de jongste maanden opvallend bitsig wordt.
Begin september kwamen Chinese troepen een aantal rotsen rood schilderen en als Chinees markeren in de noordelijke regio Ladakh, meer dan anderhalve kilometer voorbij wat India beschouwt als de afgesproken grens met Tibet. Een maand later brak een kort diplomatiek incident uit tussen beide landen naar aanleiding van een electoraal bezoekje van de Indiase premier Manmohan Singh aan de noordoostelijke deelstaat Arunachal Pradesh. De Chinese pers sprak schande van dit bezoek aan “zuidelijk Tibet”, en zelfs woordvoerder Ma Zhaoxu van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken wees premier Singh terecht.
China en India vochten in 1962 een korte oorlog uit over hun grensgeschillen en slaagden er sindsdien niet in tot een definitieve regeling te komen voor stukken van hun 3500 kilometer lange grens. Eind oktober herbevestigden Manmohan Singh en zijn Chinese ambtgenoot Wen Jiabao wel hun bereidheid om aan een vreedzame oplossing te werken voor eventuele problemen in de bilaterale betrekkingen.
Toch was de ruzie van deze herfst geen geïsoleerd incident. In juni bijvoorbeeld botsten China en India al binnen de Aziatische Ontwikkelingsbank (ADB). China probeerde daar zestig miljoen dollar ontwikkelingsgeld voor Arunachal Pradesh te blokkeren vanwege de “betwiste status” van het gebied. Het verloor de stemming daarover, maar verkreeg twee maanden later wel dat de ADB geen formele erkenning van Arunachal als Indiase deelstaat mag uitspreken.
Het centrale probleem in de betrekkingen tussen India en China is Tibet. Enerzijds ziet China de grenzen van het historische Tibet anders dan India, waardoor het zowel Arunachal Pradesh als grote delen van Ladakh beschouwt als natuurlijk deel van het huidige China. Anderzijds is China behoorlijk nerveus over de vrijheid van spreken en bewegen die de Dalai Lama in India krijgt. Aanleiding van de recente wrijvingen was dan ook niet zozeer Singhs bezoek aan Arunachal, maar het bezoek aan Tawang, in Arunachal Pradesh, dat de Dalai Lama aankondigde voor 8 november. Tawang is een historisch centrum van het Tibetaanse boeddhisme. Als Peking dus met zijn spieren rolt, is dat volgens waarnemers vooral bedoeld voor de eigen Tibetaanse bevolking.
India reageert intussen zeer terughoudend. Een van de redenen daarvoor zou kunnen zijn dat een militaire wedloop aan de Chinese grens zeer slecht zou uitkomen nu het leger zich voorbereidt op een massaal offensief tegen de maoïstische opstanden in Orissa, Jharkhand, Andhra Pradesh, Maharashtra, Chhattisgarh enWest Bengalen. Daarvoor alleen al worden zo’n 50.000 federale soldaten ingezet.