Rajagopal: een Gandhiaan vecht voor grond, water en woud

Rajagopal boekte successen in de strijd tegen struikroverij en dwang- en kinderarbeid, maar stelde steeds meer vast dat de wortels van het geweld op het Indiase platteland in de zeer ongelijke toegang tot grond, water en woud lagen. In 1991 leidde dat tot de oprichting van Ekta Parishad, een beweging voor landloze en gemarginaliseerde boeren die vandaag met meer dan 11.000 gemeenschappen in elf Indiase deelstaten werkt. Vanaf 2000 maakt Ekta Parishad steeds vaker gebruik van padyatras, bewustmakingsmarsen die de druk op de machthebbers opvoeren. In 2007 marcheerde Rajagopal met 25.000 landlozen naar Delhi. Omdat de regering haar beloften van toen niet hield, verhoogde Ekta Parsihad de druk door voor oktober 2012 een mars met 100.000 deelnemers te organiseren.

Over de strijd voor grond in India: ‘Grond is niet alleen een kwestie van economisch overleven, het is voor de armsten een kwestie van waardigheid, identiteit en zekerheid. Door de economische groeistrategie van de regering wordt goede landbouwgrond schaarser en wordt de strijd harder. Wij kiezen voor geweldloze strijd, maar worden er door lokale overheden vaak van beschuldigd medestanders te zijn van de naxalieten, die het conflict over land in grote delen van Centraal-India met een gewapende opstand te lijf gaan. Die naxalieten zien onze militanten dan weer vaak als collaborateurs van een verwerpelijk systeem, omdat we weigeren de wapens op te nemen. Mensenrechtenwerk tussen staats- en privé-geweld wordt met de dag moeilijker. Toch blijven wij kiezen voor geweldloze actie, tussen passief zwijgen en gewapende strijd in.’

Over de Gandhiaanse inspiratie van de Jan Satyagraha: ‘Ik heb van oktober 2011 tot begin oktober 2012 India doorkruist om te praten met en te luisteren naar mensen die vechten voor hun overleven op het platteland. Ik heb 350 districten in 24 deelstaten bezocht en in totaal 80.000 km afgelegd, waarbij ik ook 800 grondstalen heb verzameld, die telkens verwezen naar een concrete strijd die ter plekke gevoerd wordt. Op die één jaar lange yatra leerde ik ook dat het mensen niet kan schelen wie gelijk heeft – de Gandhianen, de marxisten, de maoïsten of de Ambedkarianen. Wat er voor hen toe doet, is wie iets voor hen kan realiseren. Daarom is het belangrijker dat de JS een succesvolle dan een Gandhiaanse mars was.’

Over de macht van sociale bewegingen: ‘De regering wilde de aankomst van 100.000 landloze boeren in Delhi verhinderen, enerzijds omdat ze vreesde voor chaos en ongeregeldheden, anderzijds omdat ze het internationale imago van India als opkomende grootmacht niet wilde beschadigen. Tegelijk duurde het erg lang eer de regering met een aanvaardbaar, dus concreet en aan timing gebonden, voorstel over de brug kwam, omdat ze te allen prijze wil vermijden publieke akkoorden te sluiten met sociale bewegingen. Het feit dat we daar toch in geslaagd zijn, is een succes dat onze concrete eisen overstijgt.’

(De citaten komen uit gesprekken die we in 2010, 2011 en 2012 met Rajagopal hadden in Delhi en Madhya Pradesh)