Praten met radicalen

 Waarom zeggen sommigen hun radicale groep vaarwel? Die vragen vormen het uitgangspunt van het Nederlandse rapport “Teruggang en uittreding. Processen van deradicalisering ontleed”, opgesteld in opdracht van de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding. 

Samen met drie collega’s vergeleek onderzoekster Froukje Demant van de Universiteit van Amsterdam vier historische casussen van radicale bewegingen in Nederland. Ze namen interviews af van een twintigtal ex-radicalen uit de Molukse beweging, de Amsterdamse kraakbeweging, de extreemrechtse Centrumstroming en uit radicaal-islamitische hoek. 

Enkele conclusies uit het onderzoek:

• Radicale bewegingen kenden een terugval doordat de aantrekkelijkheid van de ideologie en de strategie afnam, vooral wanneer voor een gewelddadige koers werd gekozen. Ook een falende organisatie –machtsspelletjes, interne conflicten en interne verharding– speelde een rol. 
• Vooral een repressief overheidsbeleid en de publieke opinie kunnen een grote invloed hebben op de teruggang van radicale bewegingen –al kan repressie ook averechts werken.
• Wat individuele deradicalisering betreft, kunnen verschillende motieven onderscheiden worden: de afwijzing van gewelddadige actie, het besef dat de gewenste toekomst niet haalbaar is, teleurstelling in de beweging maar ook praktische leefomstandigheden (zoals verantwoordelijkheden krijgen of een eigen leven willen opbouwen).
• Een belangrijke trigger voor deradicalisering komt vanuit “significant others”, personen die de radicaal vertrouwt en respecteert, en die een ideologische discussie met de radicaal aangaan.

Vooral dat laatste punt is van belang: praat met radicalen, ga de discussie aan, besluiten Demant en haar collega’s. Een conclusie die volledig in de lijn ligt van de nieuwe radicalismeaanpak van de Belgische centrale antiterrorismedienst OCAD.