Migranten zoeken het Zuiden op

Zowat een derde van de bijna 200 miljoen migranten die de wereld nu telt, volgde de traditionele weg van een ontwikkelingsland naar het kleine kransje van de industrielanden waar plaats is voor inwijkelingen. Maar bijna evenveel migranten uit het Zuiden hebben intussen voor een nieuw bestaan in een ander ontwikkelingsland gekozen, schrijven de auteurs van ‘Internationale migratie en ontwikkeling’. De rest migreerde binnen het Noorden, en ook de omgekeerde weg, van Noord naar Zuid, is geen zeldzaamheid meer.

Volgens de VN telde de wereld in 2005 191 miljoen migranten. Bijna 116 miljoen daarvan leven in de industrielanden; de overige 75 miljoen in ontwikkelingslanden. Vooral relatief welvarende landen in het Zuiden als Zuid-Korea, Brunei en de olierijke Golfstaten zijn echte trekpolen.

De grote meerderheid van de migranten kiest nog altijd voor een beperkt aantal landen. Amper 28 landen krijgen driekwart van de migratiestroom te verwerken. En één op de vijf migranten koos voor de VS als het beloofde land.

Maar er zijn nieuwe trends. China en Zuid-Korea lokken uitgeweken wetenschappers en ingenieurs weer naar huis met aantrekkelijke werkaanbiedingen in moderne onderzoekscentra. Andere landen stimuleren migranten die het overzee gemaakt hebben in de zakenwereld, ook thuis te investeren.

De VN ontkennen niet dat migratie van goed opgeleide werkkrachten arme landen pijn kan doen, maar de organisatie legt de nadruk op de voordelen die aan het verschijnsel vastzitten. Migranten sturen jaarlijks naar schatting 167 miljard dollar naar huis - veel meer dan de officiële ontwikkelingshulp. Ook het effect van succesvolle terugkeerders kan niet onderschat worden. In de ontvangende landen knappen de migranten vaak werk op waarvoor ter plaatse niet genoeg kandidaten zijn. Ze wakkeren ook de vraag aan en doen de economie beter draaien.

De combinatie van al die effecten kan een spectaculaire uitwerking hebben. Zuid-Korea, Ierland en Spanje waren enkele decennia geleden nog arme emigratielanden, maar zijn intussen groeilanden geworden die zelf veel migranten aantrekken.

In de studie stelt VN-secretaris-generaal Kofi Annan voor om een internationaal forum rond migratie op te richten waar landen beleidsideeën rond migratie en ontwikkeling uitwisselen en op elkaar afstemmen. De VN spelen al langer dan tien jaar met de idee een internationale conferentie over het thema te organiseren, maar grote meningsverschillen hebben dat altijd tegengehouden. Landen als Mexico en de Filipijnen, die traditioneel veel migranten leveren, pleiten voor open grenzen en internationale afspraken over de rechten die migranten moeten genieten. Veel industrielanden willen hun migratiebeleid zo veel mogelijk zelf blijven uittekenen. (PD/ADR)