'Lest de dorst en doodt insecten'

Het CSE heeft in zijn laboratoria de drankjes van twaalf belangrijke frisdrankproducenten onderzocht die in en rond de Indiase hoofdstad worden verkocht en stelde vast dat zij allemaal residu’s bevatten van vier uitermate giftige pesticiden en insecticiden: lindaan, DDT, malathion en chloorpyrifos. Vervelend is dat er in India helemaal geen normen gelden voor de maximale aanwezigheid van dergelijke stoffen in frisdranken. Maar volgens Sunita Narain, de directeur van het CSE, lag in alle geteste stalen het pesticidenresidu aanzienlijk hoger dan de maximum toegelaten grens van 0,0005 mg per liter die in Europa als norm geldt. Het gehalte aan chloorpyrifos was 42 keer hoger dan de Europese normen, het malathionresidu lag 87 keer hoger en het gehalte aan lindaan - onlangs nog verboden in de Verenigde Staten - was 21 keer te hoog. Volgens de CSE-wetenschappers is elk staal giftig genoeg om op lange termijn kanker, schade aan het zenuw- en voortplantingsstelsel, afwijkingen bij de geboorte en ernstige verstoringen van het immuunsysteem te veroorzaken.

De stalen van Coca-Cola en Pepsi vertoonden bijna dezelfde resultaten als de andere drankjes. In Pepsi lag de concentratie aan vervuilende stoffen 37 keer hoger dan de Europese normen en concurrent Coca-Cola deed het nog slechter met een overschrijding van 45 keer. De leiding van de Indiase vestigingen van Pepsi en Coca-Cola heeft de beschuldigingen snel verworpen. Sanjeev Gupta, directeur van Coca-Cola India, noemde de onthullingen van het CSE ‘oneerlijk’ en stelde dat zijn bedrijf het slachtoffer is van een ‘proces van de media’. Alle Coca-Colaproducten worden regelmatig getest op de veiligheidsnormen. Dit is onaanvaardbaar, liet hij telefonisch weten. Gupta en de baas van Pepsi India, Rajiv Baksh, hebben een onafhankelijk onderzoek gevraagd onder leiding van Indiase topwetenschappers om de zaak uit te klaren.

Coca-Cola, ‘s werelds meest waardevolle merk’ met een waarde van 70 miljard euro, moet zich ook al verdedigen tegen een aanklacht vanwege de Britse omroep Radio 4. Afvalslib uit de fabriek in Plachimada in Zuid-Kerala dat was verdeeld aan boeren bevatte hoge concentraties van het toxische metaal cadmium. In een gezamenlijke persconferentie hebben Pepsi en Coca-Cola meegedeeld dat zij gerechtelijke stappen tegen het CSE overwegen omdat de verklaringen van het centrum de industrie schade berokkenen. Wij verwachten een tijdelijke inzinking gedurende ongeveer een week, maar daarna zullen de consumenten zeker opnieuw hetzelfde vertrouwen betonen zoals zij altijd hebben gedaan, aldus Bakshi. Narain heeft intussen al laten weten dat het CSE bij zijn bevindingen blijft.

Zes maand geleden meldde het CSE al dat bijna alle flessenwater dat in India wordt geproduceerd - waaronder ook merken die eigendom zijn van Pepsi en Coca-Cola - grote hoeveelheden pesticiden bevat. Dit leidde tot een massaal overheidsoptreden. De minister van Gezondheid van de staat Delhi, A.K. Walia, zelf een arts, bevestigde de onderzoeksresultaten van het CSE. Hij verklaarde zelfs dat CSE verstandige, internationaal aanvaarde methoden gebruikte.

H.B. Mathur en Sapna Johnson, wetenschappers van het CSE wezen er tijdens de persconferentie van deze week op dat de producenten van frisdranken, net als die van mineraal water, hun watervoorraden uit het grondwater halen en dat dit grondwater ernstig is besmet door een jarenlang onzorgvuldig gebruik van pesticiden. Twee jaar geleden bleek al uit een studie van twee Indiase overheidsinstellingen dat het grondwater in de omgeving van Delhi hoge pesticidenresidu’s bevatte. De studie meldde ook een hoog gehalte aan zout, nitraat en fluoride en sporen van lood, cadmium en chroom. Onafhankelijk onderzoek heeft ook al uitgewezen dat het leidingwater in de hoofdstad dat afkomstig is van de Jamunarivier en behandeld wordt door het staatswaterbedrijf, besmet was met bacteriën die cholera, tyfus en hepatitis kunnen veroorzaken. Het bevatte ook onaanvaardbare hoeveelheden vaste en opgeloste stoffen.

Volgens Sunita Narain is het niet gemakkelijk om de bedrijven voor het gerecht te dagen, omdat zij zich verschuilen achter een ‘nietszeggend labyrint’ van overheidsregels voor de productie van frisdranken. Die regels zijn volledig ondoeltreffend en lijken veeleer opgesteld ten dienste van de frisdrankenindustrie dan van de consumenten. De Wet inzake de Preventie van Vervalsing van Levensmiddelen uit 1954 en de Wet op Vruchtenproducten uit 1955, allebei bedoeld om de kwaliteit van frisdranken te regelen, voorzien niet eens regels met betrekking tot de aanwezigheid van pesticiden in frisdranken. In 2001 consumeerden de Indiërs meer dan 6,5 miljard flesjes frisdrank. De drankjes genieten steeds meer populariteit, vooral bij kinderen en tieners, waardoor deze miljoenen Indiërs elke dag een portie verdund gif naar binnen krijgen.