Legale uitvoer diamanten neemt toe

Karimu zegt dat de stijgende uitvoer deels een gevolg is van de certificering van ‘schone’ diamanten. Uitvoerende landen dienen ruwe diamanten te voorzien van een certificaat van herkomst en kopers worden geacht diamanten zonder certificaat te weigeren. Het initiatief daartoe werd in 2000 genomen door de diamantenproducerende landen. In Sierra Leone werd de certificering in 2002 ingevoerd, nadat in januari van dat jaar een einde kwam aan de bloedige burgeroorlog.

De toename van de legale diamantenexport is volgens Karimu ook een gevolg van de verlaagde exportbelasting. Die daalde van 15 procent naar 3 procent. Volgens officiële cijfers werd in het eerste kwartaal van 2004 voor 40 miljoen dollar aan legale diamanten geëxporteerd. Het land verwacht over heel 2004 voor 100 miljoen dollar te exporteren, dat is 24 miljoen dollar meer dan vorig jaar.

Sierra Leone heeft de controle op de enige internationale luchthaven van het land versterkt. Maar de smokkelaars proberen hun waar nu via de slecht gecontroleerde oostgrens het land uit te krijgen. Ook bij de mijnen zijn controleurs actief, maar die kunnen kennelijk niet verhinderen dat de illegale export gewoon doorgaat. “De controleurs zijn arme Sierraleoners, aanhangers van de regeringspartij, die beloond worden voor hun trouw,” zegt Aiah Fomba, een jonge activist uit Kono, een mijnbouwgebied ten oosten van Freetown. “We zien elke dag hoe diamanten het land uitgesmokkeld worden. Omdat de controleurs arm zijn, zijn ze gemakkelijk om te kopen,” zegt Fomba.

Volgens Abdul Sanu, woordvoerder van het ministerie van Delfstoffen, doen de autoriteiten alles wat onder de huidige omstandigheden mogelijk is. “De controleurs doen hun best om smokkelwaar te onderscheppen en boeken ook geregeld resultaat. Maar ze zijn slecht uitgerust en ze worden slecht betaald. Dan kun je niet verwachten dat ze optimaal presteren.”

Sanu’s mening wordt gedeeld door een controleur die niet met naam genoemd wil worden. Hij krijgt ongeveer honderd dollar per maand betaald. “Dat is een schijntje. En we moeten smokkelaars pakken die met miljoenen dollars de grens over gaan. We hebben niet eens vervoersmiddelen of andere logistieke ondersteuning. Zo kun je je werk niet goed doen,” zegt hij. Om de controleurs aan te moedigen, heeft de overheid nu besloten om ze een percentage te gunnen van de waarde van de diamanten die ze in beslag nemen.

Tijdens de burgeroorlog in Sierra Leone in de jaren negentig, namen rebellen van het Revolutionair Verenigd Front (RUF) diamantmijnen in het oosten en zuiden van het land in bezit. De voormalige Liberiaanse president Charles Taylor wordt ervan beschuldigd dat hij de rebellen steunde in ruil voor illegale diamanten.

Taylor is door het oorlogstribunaal in Sierra Leone aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden. De rebellen van RUF werden vooral berucht omdat ze op grote schaal armen en benen van burgers amputeerden. Taylor verblijft momenteel in Nigeria en dat land maakt geen aanstalten hem uit te leveren. Vorige maand besloot een Nigeriaanse rechtbank echter wel Taylors asielrecht te heroverwegen, nadat twee Nigerianen aangifte tegen hem deden van marteling.

Het oorlogstribunaal in Sierra Leone, gevestigd in Freetown, wordt gefinancierd door ongeveer dertig donorlanden. De Verenigde Staten en Nederland leveren de grootste bijdrage. Het hof, dat de zegen heeft van de Verenigde Naties, begon vorige maand met de eerste processen. (JS/PD)