Latijns-Amerikaanse boeren gedoemd te verdwijnen

In Latijns-Amerika lijkt armoede synoniem aan sloppenwijken aan de randen van de stad. Inderdaad leeft daar meer dan tweederde van de armen. Maar in relatieve cijfers is de armoede op het platteland veel erger, zegt de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie FAO. Maar liefst 62 procent van de plattelandsbevolking leeft in armoede (inkomen lager dan twee dollar per dag), en 32 procent in extreme armoede (inkomen lager dan een dollar per dag). Dat is veel meer dan de respectievelijk 38 en 14 procent in de steden.

Er is geen enkele kans om plattelandsarmoede te overwinnen zonder een dynamische, volgehouden en inclusieve economische groei, vergezeld van een sterk sociaal beleid, zegt Luis Gómez Oliver van de FAO naar aanleiding van de publicatie van het rapport, dat de toestand van de rurale streken in 33 landen analyseert. De studie benadrukt dat de voedselonzekerheid in de regio niet alleen te wijten is aan een te lage landbouwopbrengst, maar ook aan een economische marginalisering.

In de steden zijn vervangingsinkomens een belangrijk instrument tegen de armoede geworden. “Maar op het platteland zijn werkloosheidsuitkeringen, pensioenen en ziekteverzekering niet zo vanzelfsprekend, zegt Manuel Riesco. Hij is een econoom verbonden aan het Chileense onafhankelijke Nationaal Centrum voor Alternatieve Ontwikkelingsstudies Cenda en daarnaast een van de directeuren van de ngo Stichting ter Overwinning van Armoede. Het is volgens hem dringend nodig dat de overheden de campesinos (kleine boeren) toegang geven tot microkredieten, opleiding en gezondheidsprogramma’s.

Riesco drukt erop dat de liberalisering van de handel een pijnlijk effect heeft gehad op de traditionele kleine boeren. In Mexico bijvoorbeeld, had het Noord-Amerikaanse vrijhandelsakkoord Nafta catastrofale effecten op de Mexicaanse maïsboeren, die nu moeten concurreren met de agro-industrie uit de VS, zegt hij.

Het FAO-rapport formuleert het voorzichtiger, maar zegt wel dat er dringend nood is aan maatregelen ter compensatie van de gewijzigde omstandigheden door het vrijmaken van de handel. Volgens de organisatie kunnen allianties tussen landen bijdragen aan het terugdringen van de armoede, op voorwaarde dat het gaat om een geleidelijke trend naar het openen van de markt. (ADR/MM)