Indonesië wil uitbuiting huishoudhulpjes verminderen

In Indonesië werken miljoenen kinderen onder abominabele omstandigheden in de huishouding. Ze vallen niet onder de Indonesische arbeidsreglementen en hebben daarom geen wettelijk recht op een minimumloon, voldoende rust, vakantie en een maximaal aantal arbeidsuren, zoals werknemers in de formele sector.

Een schop in mijn rug. Dat was de gebruikelijke manier waarop mijn bazin me wakker maakte, zegt de zeventienjarige Sayuti uit Oost-Java. Toen ik ziek werd, zei ze me dat ik maar zelf medicijnen moest gaan halen.

Sayuti is geen uitzondering. Misbruik van huishoudhulpen is schering en inslag in Indonesië. De hulpen werken vaak zeven dagen per week tot ‘s avonds laat en zijn compleet geïsoleerd van hun familie. In sommige gevallen worden ze ook fysiek, psychologisch en seksueel misbruikt.

Mijn baas was echt wreed, vertelt de zestienjarige Siti uit West-Java. Ze slingerde me altijd verwijten naar mijn hoofd en soms kreeg ik geen eten. Siti kreeg 200.000 roepie (18 euro) per maand in plaats van de beloofde 300.000 roepie (27 euro). Bovendien moest ik tegen de afspraak in twee kinderen verzorgen. Ik werkte van vier uur ‘s ochtends tot tien uur ‘s avonds. Ik deed alles, van kleren wassen tot strijken en babysitten. Ik was een slaaf, vertelt ze. Op een nacht besloot ze weg te lopen.

Kinderrechtenactivisten vragen al lang om een wet die de kinderen bescherming biedt. Het ministerie voor Vrouwenemancipatie komt daar nu deels aan tegemoet. In de nieuwe richtlijnen die het ministerie uitvaardigde, staat dat werkgevers hun hulpjes eerlijk en menselijk moeten behandelen en dat ze het loon op een correcte manier moeten uitbetalen. Daarnaast moeten werkgevers hun huishoudhulpen tijd gunnen om te bidden. De richtlijnen moedigen werkgevers ook aan hun hulpen scholing aan te bieden en om ze wekelijks een dag vrij te geven.

Rekruteringsbureaus worden voortaan geacht de kinderen voordat ze aan het werk gaan scholing te geven. Ook moeten ze een gedragscode opstellen en toezicht te houden op de werk- en leefomstandigheden de kinderen. Het ministerie wil daarnaast het politietoezicht bij rekruteringsbureaus bij werkgevers verbeteren.

De nieuwe richtlijnen werden samen met de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) opgesteld. Uit cijfers van de IAO blijkt dat in 2003 in Indonesië zo’n 2,6 miljoen kinderen als hulp in het huishouden werkten. Alan Boulton, IAO-directeur voor Indonesië, hoopt dat de richtlijnen zo snel mogelijk zullen leiden tot het opstellen van een wettelijk en politiek kader op nationaal, provinciaal en lokaal niveau.

Boulton betreurt dat de Indonesische overheid huishoudelijke arbeid voor kinderen niet tot een speerpunt maakte in het nationale actieplan voor de uitbanning van de ergste vormen van kinderarbeid. De eerste fase van dat plan loopt van 2003 tot 2007. Het richt zich in de eerste plaats op kinderen die betrokken zijn bij de verkoop, productie of handel van illegale drugs, kinderen die verhandeld worden voor de prostitutie, en kinderen die ingezet worden in de zeevisserij, in de mijnbouw en in de schoenproductie.

De minimumleeftijd om te mogen werken in Indonesië is vijftien, maar veel meisjes komen al eerder in het arbeidscircuit terecht. Vooral meisjes uit arme gezinnen van het platteland komen als hulpjes terecht in grote steden, meestal in Jakarta. Vaak worden ze gelokt met valse beloftes van een hoog inkomen, een gemakkelijke job en de mogelijkheid om verder te studeren. (JVP/JS)