Impeachment en scheiding achtervolgen Chávez

De Venezolaanse procureur-generaal ontvangt vandaag een aanvraag tot
afzetting omdat de president 2,5 miljard euro van het Investeringsfonds voor
Macro-economische Stabiliteit (FEIM) zou hebben misbruikt. Als de
procureur-generaal instemt met de klacht, moet het hooggerechtshof beslissen
of de president al dan niet afgezet dient te worden.

De mogelijkheid dat de president sneuvelt is reëel. Nelson Merentes,
ex-minister van Financiën en nu minister van Wetenschap en Technologie, gaf
onlangs toe dat de miljarden werden gebruikt om salarissen en
eindejaarspremies uit te betalen. Het oneigenlijk gebruik van fondsen is
enkel legaal als het parlement er zijn fiat voor geeft, wat nooit gebeurd
is.

Bovendien doet de klacht sterk denken aan de klacht tegen Carlos Andrés
Pérez (1974-1979 en 1989-1993). Die verloor in 1993 zijn presidentiële kop
omwille van gelijkaardige beschuldigingen. In zijn geval ging het om een
schenking van 17,5 miljoen euro aan Nicaragua, geld dat vrijgemaakt was om
de veiligheid in Venezuela te verhogen.

Het is de pas opgerichte Solidariteitspartij die de aanvraag tot
impeachement indient. Ook andere oppositiepartijen proberen nu met
grondwettelijke middelen Chávez af te zetten. De meest besproken tactiek tot
nu toe is een verkorting van de ambtstermijn via een referendum of via een
grondswetswijziging. Dat laatste initiatief stierf al een stille dood in het
parlement, waar Chávez Vijfde Republikeinse Beweging (MVR) de touwtjes in
handen heeft. Een referendum behoort nog wel tot de mogelijkheden. De
gewijzigde grondwet laat toe dat verkozenen des volks in een referendum
worden weggestemd voor ze hun termijn vervolmaken.

Het politieke klimaat wordt opnieuw bijzonder bits. Van de nationale
verzoeningsbeweging waar de president in april toe opriep, is nog weinig
sprake. Politiek Venezuela is nog steeds gepreoccupeerd met het vel van de
president eerder dan met het land te besturen.

Achter die oppositiepartij zitten enkele van voormalige medestanders van de
president onder wie Luis Miquilena, de minister van Binnenlandse Zaken die
begin dit jaar ontslag nam uit de regering en twee weken geleden de
Solidariteitspartij oprichtte. Miquilena was ooit de politieke mentor van
Chávez en voorzitter van diens MVR. Ook Ernesto Alvarenga, die tot december
de leider was van het ‘Chavistische’ blok in het parlement, behoort nu tot
de Solidariteitspartij en de indieners van de aanvraag tot impeachement. De
Solidariteitspartij geniet de steun van de Beweging naar het Socialisme, een
andere groep die Chávez tot vorig jaar steunde.

De president heeft nog andere bittere pillen te slikken. Marisabel
Rodríguez, de Venezolaanse first lady, kondigde zondag aan dat ze een einde
wil maken aan hun vier jaar oude huwelijk. Ik wil niet scheiden om een
vijand te worden van hem of van zijn politieke hervormingen, verklaarde ze
tegen de krant ‘El Universal’. Ik doe dit gewoon omdat we niets meer gemeen
hebben behalve onze dochter. Toch hebben de huwelijksperikelen ook een
politieke dimensie. Rodríguez was politiek actief in de regering-Chávez. Ze
stond onder meer aan het hoofd van het Kinderfonds en de Nationale Raad voor
Kinder- en Adolescentenrechten en was lid van de grondwettelijke vergadering
die een nationale charter opstelde. Chávez’ vrouw voelde zich naar eigen
zeggen machteloos om haar plannen uit te voeren en het lot van de
Venezolaanse kinderen te verbeteren.

Het is afwachten hoe Chávez, die zich in het verleden een slecht verliezer
toonde, zal reageren. De president heeft in ieder geval leren incasseren.
Zondag reageerde hij deemoedig op de resultaten van een opiniepeiling die
toonde dat 30 procent van de bevolking hem steunt en 30 procent hem zo snel
mogelijk weg wil. Word niet ongeduldig, de tijd vliegt, luidde zijn advies
aan zijn politieke tegenstanders. Als er een referndum komt en ik verlies,
zal ik mijn koffers pakken en vertrekken. Ik heb nog vele andere zaken te
doen. Voor het eerst hield de president openlijk rekening met de
mogelijkheid dat hij zijn ambtstermijn niet zal vervolmaken. Volgens de
grondwet krijgen de Venezolanen pas in 2004 de mogelijkheid om een
referendum te houden. De ambtstermijn van Chávez loopt tot 2006.