Hoge prijzen maken Tanzaniaanse boeren niet rijker

De maïs staat bijna twee meter hoog op het veld van Kastul Baha in het noorden van Tanzania. Het hele dorp is jaloers op zijn oogst, die dit jaar waarschijnlijk tien zakken maïs zal bedragen, tegenover slechts vier vorig jaar. Toch heeft Baha geen uitzonderlijk groene vingers: hij had gewoon genoeg geld om een zak kunstmest van 22 euro uit te strooien over zijn maïsakker van een halve hectare.
De kosten voor kunstmest, brandstof en belastingen tikken aardig aan en zelfs Baha is allerminst zeker of hij dit jaar goede zaken zal doen. Als het meezit kan hij zijn familie te eten geven en een klein surplus verkopen op de lokale markt. “Als boer kan je hier nooit rijk worden”, zegt Baha, die ook dokter is in een nabijgelegen hospitaal. “We blijven arm omdat er geen budget is om de boeren te helpen.”
De hoge prijzen voor landbouwproducten leveren de kleine boeren in Tanzania niet meteen voordeel op, berekende het in Nederland gevestigde Common Fund for Commodities (CFC), een VN-organisatie die arme landen helpt bij de productie en handel in grondstoffen. Tanzania is de vierde koffieproducent in de wereld en exporteert verder tabak, katoen, cashewnoten, thee, sisal en kruidnagel. Een derde van het bruto binnenlands product komt uit de landbouw en 80 procent van de 38 miljoen Tanzanianen zijn afhankelijk van de landbouwsector.

Handwerk

“Op korte termijn moeten de boeren afrekenen met hogere productie- en transportkosten”, zegt Andrej Kulesjov van het CFC. “De hogere prijzen volstaan niet om de aanpassingskosten te dekken.” De landbouw in Tanzania is voornamelijk handwerk en om de productie te verhogen zijn aanzienlijke investeringen nodig.
Op de 175 hectare grote koffieplantage Karatu Coffee Estate zijn vrouwen aan het werk met panga’s, een traditioneel Afrikaans hakwerktuig. Volgens manager Starson Mootera wordt het een moeilijk jaar, omdat de regering een minimumloon voor de arbeidsters heeft opgelegd en omdat landbouwmachines en wisselstukken duurder zijn geworden. “Onze productiviteit gaat er niet op vooruit en we kunnen dus niet meer winst maken of hogere lonen betalen.”
Aziz Yusuf, manager van het nabijgelegen Tinga Tinga Coffee Estate, bevestigt: “Onze kosten stijgen en dat van die hogere marktprijzen heb ik alleen van horen zeggen. Waarschijnlijk gaat het geld ergens onderweg verloren.”

Verlanglijstje

De Agriculture Council of Tanzania, een in Dar es Salaam gevestigde koepel van boerenorganisaties, heeft haar verlanglijstje klaar. Ze vindt dat de regering de boeren goedkope leningen moet geven en investeringsgoederen moet subsidiëren. In 2006 beloofden de Afrikaanse leiders in Maputo om tegen 2010 10 procent van hun begroting te investeren in de landbouw. Tanzania haalt momenteel slechts 6,4 procent.
Abdallah Kigoda, de voorzitter van de Commissie Economie in het parlement, pleitte vorige maand voor een algemene belastingsverlaging ten voordele van de landbouwsector. Maïsboer Baha zou willen dat de regering volgend seizoen meer subsidies geeft voor kunstmest, zodat hij zijn oogst nog kan vergroten.
“Het weer is onbetrouwbaar en de marktprijs onstabiel”, zegt Baha. “Ik zou toch minstens op de hulp van mijn eigen regering moeten kunnen rekenen.”