Filipijnse slachtofferfamilies vechten afschaffing doodstraf aan

President Arroyo heeft aan het Congres gevraagd om nog dit jaar de wet te herzien die de doodstraf terug invoerde nadat ze in 1987 was afgeschaft. Prompt werden in die zin vier wetsvoorstellen ingediend die naar alle waarschijnlijkheid in één wetsontwerp zullen gegoten worden.

De beslissing heeft het land, met zijn diepe katholieke wortels, sterk verdeeld. Groepen zoals de Katholieke Bisschoppen Conferentie van de Filipijnen steunen Arroyo. Families van slachtoffers van gewelddadige misdaden zijn hevige tegenstanders.

“Zolang de wet bestaat, willen we dat Arroyo er zich naar schikt”, zegt Teresita Ang See, voorzitter van de Beweging voor het Herstel van Vrede en Orde (MRPO), een van de groepen voor families van de slachtoffers.

Voor veel families van slachtoffers ligt de oproep om de doodstraf af te schaffen heel gevoelig. Lauro Vizconde, wiens familie afgeslacht werd in de jaren ‘90, zei dat hij zich “opnieuw slachtoffer voelde” door de beslissing van Arroyo.

Vrijwilligers tegen Misdaad en Corruptie (VACC), de MRPO en andere antimisdaadbewegingen zijn van plan om tegen de nieuwe plannen van Arroyo te lobbyen omdat ze vergelding willen voor wat hun familielid is aangedaan.

De organisatie is van plan om alle legale middelen aan te wenden “om de president en het Congres te overtuigen de doodstraf niet af te schaffen”, zei advocaat Leonard de Vera.

Sommige VACC leden overwegen zelfs om beroep te doen op burgerwachtgroepen om recht te doen geschieden tegenover vermeende criminelen, waarschuwde de Vera. De doodstraf afschaffen zou in hun logica criminelen bevoordelen door haar retroactieve effect.

De MPRO is een beweging van slachtoffers van kidnappings en hun families, “Ons standpunt is dat indien Arroyo de doodstraf wil omzetten, ze dat zaak per zaak moet beslissen, en niet op collectieve basis.” Op de Filipijnen is het een vaak voorkomende misdaad dat een familielid uit de rijke of middenklasse vast wordt gehouden tot er een losgeld is betaald.

Vertegenwoordigers van de MPRO zijn verrast door Arroyos timing. De beslissing tot strafomzetting komt er op een moment dat het aantal gevallen van kidnapping schijnbaar nog nooit zo hoog geweest is. Een rapport van de Pacific Strategies and Assessments, een risicoconsultant-groep stelde dat het aantal kidnappings in 2005 drie keer zo hoog was als de regering officieel had gerapporteerd.

Niet iedereen houdt er echter dezelfde mening op na als de VACC en de MPRO. Verschillende groeperingen verwelkomden Arroyo’s aankondiging, zoals de Katholieke Bisschopen Conferentie van de Filipijnen, de Europese Unie en Amnesty International.

Volgens Amnesty International hebben al meer dan de helft van de landen de doodstraf afgeschaft, 91 landen hebben dat nog niet gedaan. De Filipijnen gebruiken een dodelijke injectie als middel van executie.

Antidoodstrafactivisten voeren aan dat de doodstraf in het nadeel speelt van de armen en de gemarginaliseerden van de samenleving. Wat meer is, zeggen ze, studies hebben niet kunnen bewijzen dat de doodstraf misdaad effectief terugdringt.

Uit een enquête door de Katholieke Bisschoppen Conferentie in 1998, blijkt dat de meerderheid van de 425 terdoodveroordeelden boeren en arbeiders waren. Velen van hen hadden enkel secundair onderwijs gevolgd, terwijl de rest niet eens de lagere school had beëindigd.

Op 25 april van dit jaar waren er 1.118 terdoodveroordeelden in de Nationale Bilibid-gevangenis. 81 van hen hadden alle beroepsprocedures uitgeput en wachtten op hun executie. Als de doodstraf wordt omgezet, kan hun straf teruggebracht worden tot 30 jaar gevangenisstraf of minder. Afhankelijk van hun gedrag kunnen ze ook voorwaardelijk vrijkomen.