Is Europa klaar voor de klimaatverandering?

Jos Delbeke, hoofd van de afdeling klimaatactie bij de Europese Commissie: ‘We stevenen af op een opwarming van 3°C of meer, we moeten dus een adaptatiestrategie uitwerken.’ Zo’n opwarming betekent meer extreme weersfenomenen, meer neerslag in sommige perioden en op sommige plaatsen, meer droogte in andere perioden, overstromingen, stormen en orkanen.

Een stijging met een halve meter van het zeewater zou een aanzienlijke impact hebben op de kusten van Europa. Naar schatting 1,4 miljoen mensen kunnen hierbij in moeilijkheden komen en 19.000 km² land kan permanent verloren gaan tegen 2080, goed voor een economisch verlies van 18 miljard euro. De dijken moeten aangepast worden, overstromingsgebieden uitgetekend, de landbouw moet heringericht, de organisatie van de steden herschikt, nieuwe urbanisatieplannen moeten “klimaatbestendig” ontworpen worden. Dat zijn de conclusies van een werkgroep van de denktank European Policy Centre, in hun rapport The Climate Is Changing. Is Europe Ready to Adapt?

Het antwoord op die vraag was unaniem: nee. Er wordt aan gewerkt, maar aanpassing is vooral een kwestie van geld. In 2009 al stelde de Europese Commissie in haar White Paper on Adaptation to Climate Change: Towards a European Framework for Action dat de kosten van een aangepast beleid heel wat lager zouden liggen dan die van niets doen.

Het voorstel van de Europese Commissie voor de periode 2014-2020 vraagt in het totale pakket 20 procent te bestemmen voor acties die verband houden met de klimaatopwarming. Jos Delbeke: ‘We hebben vastgesteld dat bijvoorbeeld infrastructuur die klimaatbestendig is 5 tot 20 procent duurder is dan infrastructuur die dat niet is. Maar we weten ook dat de kosten van bijvoorbeeld hevige regenval kunnen oplopen tot 300 miljard euro per jaar, terwijl we dat bedrag kunnen beperken tot 60 miljard als we wel in de juiste infrastructuur voorzien.’

‘We hebben twintig jaar verloren door nalatigheid in het terugdringen van de uitstoot en dat zullen we betalen’, onderstreepte Pier Vellinga, programmadirecteur voor klimaatverandering aan de Universiteit van Wageningen. ‘De meerkosten bedragen 20 procent, maar we kunnen dat bedrag drukken door slim te zijn en een coherent beleid te voeren. Het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid dat eraankomt biedt kansen. Daar moet meteen gekozen worden voor de beste klimaatbestendige landbouw.’ Idem voor de Europa 2020 Strategie en Europa’s keuzes voor duurzame ontwikkeling. Nederland is volop bezig verschillende aanpassingsontwerpen uit te tekenen, met extra brede en hoge dijken. Rotterdam ziet daarin een kans om zich te verkopen als de klimaatbestendigste haven ter wereld, aldus Vellinga.

Alle landen moeten een adaptatieplan indienen tegen 2012, maar tot nu toe hebben slechts 12 van de 27 landen dat gedaan. Ook over het Vlaamse adaptatieplan wordt nog volop onderhandeld.