EU-bijdrage Wereldwijd Fonds tegen Aids ontgoochelt sterk

Frankrijk en Duitsland doen de grootste duit in de internationale zak. De Franse president Jacques Chirac beloofde een bijdrage te leveren van 165 miljoen euro per jaar en Duitsland 98 miljoen. Het geld is bedoeld om het Wereldwijd Fonds tegen Aids, Tbc en Malaria te spekken. Dat multilaterale initiatief werd opgericht tijdens de G8-top in Genua. “Dit Fonds zou een uitstekend instrument kunnen zijn om de Europese en Amerikaanse methodes voor hulp te bundelen en om de knulligheid van de kleine hulporganisaties te reduceren,” zegt Hélène Rossert, de directeur-generaal van de Franse aids-vereniging AIDES.

‘Zou kunnen’, want genoeg geld om alle hulpaanvragen te financieren is er niet. Zowel de Amerikaanse als Europese bijdrages vallen tegen. De Amerikaanse president George Bush beloofde 15 miljard dollar voor vijf jaar in de strijd tegen aids. Een derde van dat geld – 1 miljard per jaar - zou aanvankelijk worden besteed. Maar in het Amerikaanse wetsontwerp is nu sprake van 500 miljoen. De EU (die naast het Wereldwijd Fonds een half miljard dollar per jaar uitgeeft aan eigen aids- projecten) doet het niet beter, zo blijkt nu.

Het Wereldwijd Fonds wil een inspanning leveren tot 2007. Het telt 4,7 miljard dollar aan beloftes, maar daarvan werd nog maar 1,5 miljard ontvangen. Daarmee werden 150 projecten in 92 landen betaald. Voor het jaar 2004 is er drie miljard dollar te kort, verklaarde Richard Feachem, de directeur van het Fonds, deze week op de conferentie. “Het Fonds zal binnen een paar maanden failliet gaan,” voorspelt Daniel Berman van Artsen zonder Grenzen. Waar wacht Europa op om zijn hulp te verhogen? Waar wachten de olieproducerende landen op? En wat met de leden van de OESO?

De mislukking van de conferentie steekt af tegen de oproep van de voormalige Zuid-Afrikaanse president Nelson Mandela op de tweede wetenschappelijke aids-conferentie die eerder deze week plaatsvond, ook al in Parijs. “De wetenschap heeft al een middel om aids te stoppen, zei Mandela. Het probleem is dat deze middelen niet kunnen worden aangewend waar ze het meeste nodig zijn.

Aids deed op twintig jaar tijd meer dan 26 miljoen mensen sterven. Dagelijks bezwijken er nu ongeveer 10.000 mensen aan de ziekte. Negentig procent van de mensen die besmet zijn, leven in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Het gros van hen is ten dode opgeschreven omdat ze geen medicijnen hebben. “Dit wereldwijde onrecht is onaanvaardbaar,” vindt Mandela. Het belangrijkste is dat ontwikkelingslanden nu toegang krijgen tot de geneesmiddelen.

In landen als Brazilië en Thailand, die hun eigen medicijnen produceren, is de strijd tegen aids wel een succesverhaal. “Nieuwe studies bewijzen dat lokale strategieën extreem efficiënt zijn, zowel in economisch als sociaal opzicht, zegt Jean-Paul Moatti, de medeauteur van een studie over de economische impact van aids-behandelingen in het Zuiden. Verschillende internationale economen, onder wie Nobelprijswinnaars Kenneth Arrow en Joseph Stiglitz, zullen volgens Moatti binnenkort een oproep lanceren om de internationale handelsregels te wijzigen zodat arme landen makkelijker aan geneesmiddelen raken. De Wereldhandelsorganisatie (WHO) verbiedt voorlopig nog steeds de import van goedkope en patentvrije geneesmiddelen. De onderhandelingen daarover zitten muurvast. “De oproep zal openbaar worden gemaakt net voor de WHO-top in Cancun in september.