De kracht van diversiteit

Een voorbeeld van die verkeerde redenen geeft Rasheed Araeen, zelf in Pakistan geboren maar al jaren actief als kunstenaar en kunstcriticus in Londen. Hij verwijst naar het succes van enkele Indiase kunstenaars in Groot-Brittannië in de jaren zestig. ‘Deze kunstenaars’, zegt Araeen, ‘werden niet bewonderd voor hun moderniteit of voor hun bijdrage tot de naoorlogse Britse kunst, maar voor hun Indiaas-zijn. Souza’s expliciet seksuele naakten, soms gekopieerd uit pin-up magazines, werden verklaard vanuit de Indiase seksualiteit. De erotiek in Chandra’s werk verwees dan weer zogezegd naar de Tantrische kunst.’

De blik van de westerse kunstkritiek is vaak een uitermate discriminerende blik, die de creatie van de niet-westerse kunstenaar niet voor vol kan aanzien. Die kunstenaar kan een Afrikaan zijn of een zwarte Europeaan, hij kan zich tenvolle identificeren met zijn Afrikaanse achtergrond of er zich net tegen afzetten. Uiteindelijk doet de keuze van de kunstenaar er meestal niet toe. Van een zwarte kunstenaar wordt verwacht dat hij gebruik maakt van traditionele motieven en dat hij zich presenteert als vertegenwoordiger van zijn volk. Een blanke kunstenaar daarentegen mag zijn meest individuele gevoelens op zijn allerindividueelste wijze uiten.

Er is geen snelle remedie voor een houding die gedurende zoveel decennia scheefgegroeid is. De enige weg die openligt om tot echt respect en een gelijkwaardige dialoog te komen, is de weg van de praktijk. Samen zoeken naar een manier om de “andere” kunstenaars beter zichtbaar te maken zonder ze te betuttelen of op te sluiten in hun veronderstelde culturele identiteit, dat is de langzame manier om de oude vooroordelen te doorbreken. De Wereldwinkel van Mariakerke heeft die uitdaging aangegaan naar aanleiding van zijn vijftienjarig bestaan. Een groep mensen die al vijftien jaar lang vecht voor meer rechtvaardigheid in de Noord-Zuid verhouding, waagt zich op het gladde ijs van de hedendaagse kunst. Met zes autochtone en zes allochtone kunstenaars uit het Gentse presenteert de groep, samen met Centrum Jonge Kunst, een tentoonstelling onder de titel De kracht van diversiteit. Een eerlijke poging om het verhaal van koffie en wijn door te trekken tot er ook in Vlaanderen een samenleving ontstaat waarin rechtvaardigheid én diversiteit gezamenlijke streefdoelen zijn. De kracht van diversiteit is immers dat verscheidenheid rijker en duurzamer is dan uniformiteit of conformiteit.