Cuba boekt succes met 'olie-etende' bacterie

Het ‘bioproduct’ is goedkoop en de toepassing ervan gaf, vergeleken met andere methodes om olievervuiling te bestrijden elders in de wereld, op korte termijn resultaat.

Binnen dertig dagen kunnen we met Bioil-FC 90 procent van de vervuiling opruimen, zegt Roberto Núñez, directeur van het biologische onderzoekscentrum CEBIMAR. Onderzoekers in diverse andere landen gaan bij biologische schoonmaakmethodes voor olie en oliederivaten uit van een effectiviteit van 55 procent in een periode van drie tot vier maanden.

Bioremediatie, de methode waarbij micro-organismen worden ingezet om milieuvervuiling te bestrijden, bestaat al 25 jaar. Het Oceanologisch Instituut van Cuba begon tien jaar geleden met het verzamelen van meer dan vierhonderd zeebacteriestammen. Daarvan bleek 70 procent in staat om olie af te breken en vijf bacteriën zijn heel erg effectief, aldus Núñez.

Bioil-FC, dat wordt samengesteld uit die vijf stammen, werd in 1998 getest toen bij een botsing tussen twee schepen in de Baai van Matanzas, 98 kilometer ten oosten van Havana, 500 ton ruwe olie in zee liep. Ongeveer dertig dagen nadat 100.000 liter Bioil-FC werd ingezet, herstelde het ecosysteem zich volgens CEBIMAR volledig. De baai en het bij de lokale bevolking populaire strand Los Pinos bleven schoon achter.

Cuba wordt omringd door zee en het risico op olievervuiling is hier groot, zegt Núñez. Olietankers vervoeren dagelijks zo’n vijf miljoen vaten olie door de Caribische Zee. Het Caribische gebied behoort tot de meest drukbevaren regio’s in de wereld. Gemiddeld passeren er jaarlijks 50.000 schepen. Volgens het VN-Milieuprogramma (UNEP), vormt vervuiling door olietankers en cruiseschepen een van de grootste milieubedreigingen voor de Caribische landen.

In 2002 spoelde 200 ton olie aan bij een strand en mangrovemoeras bij Ensenada de Arroyo Blanco, in de provincie Holguín op Oost-Cuba. Twee maanden na het incident werden deskundigen naar het gebied gestuurd. Zij ontdekten dat de olie zes hectare mangrovewoud en vier kilometer strand had vervuild. Bioremediatie wordt meestal toegepast naast het op mechanische wijze verwijderen van de verspilde olie, maar in dit geval werden alleen micro-organismen ingezet. Dat hadden we op Cuba nog niet eerder gedaan, zegt Núñez. Maar binnen 48 uur zagen we de eerste resultaten.

De resultaten in Ensenada de Arroyo Blanco hebben bijgedragen aan het verbeteren van de methode. De effectiviteit ervan hangt echter samen met de klimaatomstandigheden op Cuba. Bioil-FC werkt alleen bij temperaturen hoger dan 5 graden Celsius. De effectiviteit is het hoogst bij temperaturen tussen 25 en 30 graden. Bij lagere temperaturen werkt het wel, maar langzamer, zegt Núñez.

Bioremediatie voor extreem koude klimaten, zoals op Antarctica, wordt ontwikkeld door Argentijnse wetenschappers. Zij gebruiken daarbij autochtone plantenbacteriën. (JS/MM)