CANADA: Canadese indianen herdenken 160.000 gestolen kinderen

Mistslierten drijven over het kalme water terwijl kanos met oud-leerlingen van de St. Michael’s Residential School de kleine eilandgemeenschap naderen van Alert Bay, vlakbij het noorden van Vancouver Island. Honderden andere overlevenden staan hen op de kust op te wachten. Als ze vlakbij zijn, staat een van de opperhoofden rechtop in zijn kano en vraagt toestemming om aan te meren.

Een andere Canadese indianenleider, Chief Bill Cranmer van de Namgis Eerste Natie, verwelkomt hen. Daarop peddelen de kanos achterwaarts aan land - symbool voor vriendschap. Ze brengen dekens mee voor de wachtenden, en ook dat is een bijna vergeten ceremoniële daad.

St. Michael’s Residential School was open van 1929 tot 1975 en maakte deel uit van het Canadese kostscholennetwerk voor inheemsen. Indianenkinderen werden weggehaald van hun families en gemeenschappen en naar deze scholen gevoerd, waar het hen verboden werd hun eigen taal te spreken of hun traditie te beleven. Op vele scholen, waaronder St. Michael’s, werd van de leerlingen verwacht dat ze zich bekeerden tot het christendom. In het totaal passeerden zo’n 160.000 indianen door dit schoolsysteem. Pakweg 91.000 onder hen zeggen dat ze fysiek en in sommige gevallen seksueel mishandeld werden.

De eigenlijke ceremonie gebeurt aan het Grote Huis, een traditioneel gebouw van de Kwakwaka’wakw waarvan de totempalen nog rechtstaan. Chief Bill Cranmer spreekt de oud-leerlingen toe: We werden geslagen als we onze eigen taal spraken. We werden uit onze gemeenschappen gehaald… We moeten het trauma weghalen, zodat we verder kunnen op de manier die we verkiezen. […] De toekomst behoort ons toe. We moeten onze geschiedenis heropbouwen.

De mensen staan in de rij om de oude schoolgebouwen verderop te bezoeken. De gangen en klaslokalen maken de herinnering tastbaar, en velen beginnen te huilen. Familieleden en vrienden houden elkaar vast.

Vorige week riep de premier van Brits Colombia op tot een nieuwe relatie met de Eerste Naties en had het over een tienjarenplan met premiers van de andere provincies en de Canadese federale regering. Maar Andrea Cranmer, de organisatrice van de schoolreünie, is teleurgesteld dat noch de federale noch de provinciale overheid vertegenwoordigers stuurden om deze ceremonie bij te wonen. Ze misten een kans om de kloof te dichten, zegt ze.

Wie er wel is, is de Anglicaanse bisschop James Cowan. ‘s Avonds verzamelt iedereen weer aan het Grote Huis voor zijn toespraak. Hoewel een formele verontschuldiging in augustus 1993 werd uitgesproken, zei hij daar opnieuw te zijn om in naam van de Kerk zijn excuses aan te bieden aan de leerlingen die fysiek, seksueel, cultureel en emotioneel hebben geleden.

Hoe vaak moeten we ons verontschuldigen? Zo vaak als jullie het nodig hebben om gerechtigheid, verzoening en heling te vinden, zegt de bisschop. De excuses moeten worden uitgesproken zolang jullie ze moeten horen, zelfs als bepaalde leden van de Kerk dit niet nodig vinden.

We weten niet of we al klaar zijn om uw verontschuldiging te aanvaarden, antwoordt Chief Cranmer. Het is mogelijk dat mijn mensen er twee generaties over zullen doen om terug te vinden wat is weggenomen. (ADR/MM)