Afghaans journalist neergekogeld in Kandahar

De Afghanistan-reportage die MO* in februari publiceerde, sloot af met volgende paragraaf: 
‘De corruptie van de huidige regering drijft de mensen recht in de armen van de taliban’, zegt Javed Ahmed, een freelance journalist in Kandahar, met een zwaar Amerikaans accent. ‘Dat, de blijvende armoede én de burgerslachtoffers van de ISAF-bombardementen.’ Javed Ahmed is nog niet lang op vrije voeten. Hij zat elf maanden in de internationale gevangenis van Bagram, een plek die door Time Magazine begin januari werd omschreven als een grotere versie van Guantanamo. Zijn vergrijp: als journalist voor de Canadese tv was hij altijd zo snel op de plek van een aanslag, dat hij achterdocht opwekte. Hij werd vrijgelaten na 150 ondervragingen –in het begin met de harde hand. Er was nooit een formele aanklacht, er waren geen advocaten en er kwam geen proces. Maar Ahmed en zijn pakweg dertig miljoen landgenoten moeten wel geloven dat de Navo democratie, een rechtsstaat en ontwikkeling komt brengen. ‘Ik bereid een klacht voor en wil compensatie’, zegt hij. ‘In het Westen gelden regels die westerlingen in Afghanistan aan hun laarzen lappen. Dat pikken wij niet.’
Javed Amhed, of Javed Yazami zoals hij officieel heette, heeft de kans niet gekregen die klacht neer te leggen. Vorige week werd hij neegeschoten vanuit een auto die naast zijn voertuig kwam rijden. De nieuwe gouverneur van Kandahar, Tooryalai Wesa , belooft een onderzoek. De voorzitter van CTV, de Canadese zender waarvoor Javed jarenlang werkte, drukte zijn afschuw uit.
‘In Afghanistan hebben journalisten geen echte vrijheid om te werken’, zei Javed tijdens het gesprek dat we na zonsondergang op 1 december hadden in Mumtaz Hotel. ‘Soms hebben we moeilijkheden met de Amerikanen, soms met de taliban. Er is altijd wel iemand die de media op een afstand van de waarheid wil houden. Naarmate de veiligheidssituatie achtergaat, vergergert ook de druk op journalisten.’
Javed Ahmed voorzag een verdere achteruitgang van de situatie in en rond Kandahar. ‘De Verenigde Staten zullen doorgaan met het sturen van steeds meer soldaten, maar dat zal niets oplossen. Meer vechten zorgt gewoon voor meer miserie. De eerste prioriteit moet politiek zijn, en dat betekent dat vuurlanden én verre buitenlanden moeten ophouden met hun inmenging in Afghaanse zaken. Als de internationale gemeenschap hier is om te helpen, moet ze steun geven aan degenen die gesprekken voorstellen tussen alle partijen.’
Ook de verkiezingen die voorzien zijn voor 2009 zag Javed Ahmed met weinig optimisme tgemoet. ‘Misschien levert het een nieuwe president op, maar we hebben een nieuwe politiek nodig, een nieuw land.’ Javed zal het zelf niet meer meemaken. Niet de verkiezingen, en zeker niet de nieuwe toekomst waarvoor hij zich inzette nadat hij in 2003 terugkeerde naar Afghanistan vanuit Quetta.
De reportage in Afghanistan kwam tot stand met steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.