Veerkracht in vrijheid

Wat is de waarde van vrijheid? Wie per ongeluk het scherm breekt van een nieuwe iPhone 5c vindt de producent ervan, één van ‘s werelds grootste bedrijven met een marktwaarde groter dan het bruto nationaal product van België, niet bereid het scherm tegen betaling te vervangen. Apple wil niet weten van herstellingen voor de goedkoopste smartphone in haar gamma en biedt enkel de optie een fonkelnieuwe aan te kopen. Van een lineair model gesproken.

Het hoeft niet te verwonderen dat Phonebloks met een modulair design voor smartphones uitgroeide tot één van de meest tot de verbeelding sprekende innovatieconcepten van 2013. Zo’n modulair design laat toe verouderde of defecte onderdelen snel te vervangen, zonder een volledig nieuw toestel te moeten aanschaffen. Misschien schuilt het succes van Phonebloks in de wens van velen om meer onafhankelijk te worden van de heersende producenten.

Design + open source = freedom

Wie internet denkt, denkt Google en Facebook en nog een handvol bedrijven die de ruggengraat van het sociale web uitmaken. Aral Balkan, oprichter van indiephone.eu, zegt over die bedrijven het volgende_ ‘These are companies whose business models depend on their knowing anything and everything about us, because it is this information — this data — that they make their money from.’ Balkans slogan luidt_ ‘Design thinking + open source = freedom for mere mortals.’

Wereldwijd werken kleine groepen mensen samen in peer-to-peer-netwerken om oplossingen te bedenken rond waarden die (beursgenoteerde) bedrijven niet langer interesseren_ creative commons, privacy, open design, het recht op repareren enzovoort.

Repair = freedom

Wie met een gebroken smartphone zit kan maar beter zichzelf helpen_ op ifixit.org verzamelen gebruikers kennis over hoe ze zelf spullen kunnen herstellen. Het kost meer moeite, maar de voldoening is groot. Het is één van de vele manieren waarop mensen door vrije samenwerking in de nieuwe digitale omgeving streven naar vrijheid, eigenwaarde en onafhankelijkheid. In één woord samengevat_ veerkracht.

Men stelt wel eens de vraag hoe we waardengedreven peer-to-peer-netwerken financieel levensvatbaar moet maken. Eigenlijk luidt de vraag_ wat is de waarde van vrijheid?

Dit artikel verscheen eerder in het e-boek Product <=> Dienst, nieuwe businessmodellen in de circulaire economie van Plan C dat gratis beschikbaar is op eboek.plan-c.eu