Het zaad van onduurzaamheid

Guy Ryder heeft naast de openingstoespraak ook altijd een eigen rapport klaar voor de Conferentie. Dit is naar gewoonte even kort (nog geen 20 bladzijden) als krachtig. Het rapport is dit keer volledig opgehangen aan de rol van de IAO in de realisatie van de nieuwe doelstellingen voor duurzame ontwikkeling horizon 2030, de zogenaamde sustainable development goals (SDG’s). Die werden vorig jaar afgeklopt in de Verenigde Naties, ter vervanging van de Millenniumdoelstellingen voor 2015, en later dat jaar aangevuld met het Klimaatakkoord van Parijs.

De IAO is behoorlijk trots (en terecht) hoe ze die nieuwe doelstellingen, meer dan de vorige, wist te doorregen met waardig werk. De cover van het rapport van de directeur-generaal illustreert dat overduidelijk: hoe waardig werk niet alleen een eigen doelstelling kreeg, SDG 8, maar ook hoe aspecten ervan kunnen worden meegenomen in andere SDG’s: armoedebestrijding, levenslang leren, gendergelijkheid, duurzame ontwikkeling, inkomensgelijkheid. Zeker ook nu het Klimaatakkoord het concept van rechtvaardige transitie (just transition) erkent, met centraal daarin de vraag hoe met de nodige zorg werknemers moeten worden meegenomen in dat proces.

Armoede maak je

2030 is in het licht van de zware uitdagingen kort dag. En dus zullen de landen snel aan de slag moeten, samen met hun sociale partners en hun brede middenveld. Maar net zo goed met hogere niveaus. Niet in het minst ook de IAO. De IAO heeft zijn zaken op papier gekregen en de kunst is nu ook ze mee te realiseren. Dit moet samen met de ander internationale organisaties gebeuren, want zo staan de neuzen in dezelfde richting. Ook die van de economische en financiële instellingen, die nog te vaak opgesloten zitten in hun oude paradigma’s. Hoewel, toch waait er daar intussen toch al wat frisse wind. Het kan verkeren.

De IAO wil in die debatten zijn mannetje staan en er daarom ook prioriteit aan geven. Het gebruikt daarvoor een van de zogenaamde Centenary Initiatives, specifieke projecten ter voorbereiding van de 100^ste verjaardag van de IAO in 2019, met name het End over Poverty Initiative. 327 miljoen werkende mensen in extreme armoede, met bovenop 967 miljoen in “gematigde” armoede of flirtend in de armoede, alleen al in de ontwikkelings- en groeilanden. Met bovenop nog eens de stijgende armoede (gemiddeld + 1 procentpunt tussen 2007 en 2011) in de ontwikkelde landen. Het vereist dringende actie. Want armoede is niet iets dat je zomaar overvalt, schrijft Ryder, het gaat over hoe de wereld van werk, hoe de arbeidsmarkt, armoede veroorzaakt. Of er minstens niet in slaagt er van af te geraken. En dus moet de hand dringend aan de ploeg.

Cherry picking

Het viel hier in de smaak. Het is te zeggen: niemand durfde dat hier echt tegen te spreken. Dat bleek uit het lange plenaire debat dat hier op de Internationale Arbeidsconferentie gaande is over dat rapport. Luc Cortebeeck mocht als overkoepelend woordvoerder van de werknemersgroep mee de spits afbijten. Uiteraard hadden we het met de werknemers – gegeven de teleurstellende ervaringen met de Millenniumdoelstellingen – liever anders gezien, speechte hij hier woensdag. We willen meer bindende afspraken, een verplichte rapportering door elk land. En dat er enkel actie komt rond de gemakkelijkste doelstellingen, waardoor andere niet aan bod komen. “Dit is ook een probleem binnen de IAO”, stelde Luc Cortebeeck scherp. “Zo gebeurt er (terecht) veel rond problemen van kinder- en dwangarbeid, maar worden fundamentele arbeidsnormen van syndicale vrijheid en recht op onderhandelen verwaarloosd. Nochtans, is het essentieel om de werknemers een eerlijk deel van de koek te geven en zo ook de economie aan te zwengelen. Dit vormt mee een onderdeel van waardig werk.”

Love the union

Vrijdag kwam ook ACV-voorzitter Marc Leemans aan bod in het plenaire debat. Met een uitnodiging aan de IAO om het luis-in-de-pelswerk naar de andere internationale economische en financiële instellingen voort te zetten De Wereldbank heeft de nefaste arbeidsmarktindicatoren van zijn Doing Business Index inmiddels overboord gegooid. Het IMF zingt een toontje lager als het gaat om decentralisering van arbeidsverhoudingen of versnelde sanering. Datzelfde IMF is sinds vorig jaar zelfs van de vakbonden gaan houden, gegeven hun bijdrage tot intomen van de ongelijkheid, voegde Leemans toe. Al is er nog een lange weg te gaan. En zeker ook op nationaal vlak. Want hier op de Conferentie hebben de landen en de werkgevers het wel mooi over waardig werk, sociale bescherming, fundamentele arbeidsnormen en sociale dialoog, de vier strategische doelstellingen van de Social Justice Declaration van 2008. Maar nationaal heerst al te vaak de ideologie van de deregulering, de inlevering, ontmanteling van de sociale zekerheid, tot en met schendingen van het stakingsrecht, zei Marc Leemans hier.

Maar kom, met de wereldwijde consensus rond de Agenda 2030 is het momentum er. Hoop doet leven. Of liever: eraan werken doet hopen.

Chris Serroyen