Elke streek begin 2018 neer in Hong Kong en woonde voordien in Tanzania en Thailand. Ze is internationaal onderwijsexpert en werkt voor de Education University of Hong Kong.
Een ziekenhuis, twee neurologen, zestien miljoen mensen. Welkom in KCMC
Kilimanjaro Christian Medical Centre (KCMC) is moeilijk over het hoofd te zien. Het ziekenhuis, met bijhorende trainingscentra, bevindt zich op een groot terrein aan de rand van Moshi, Kilimanjaro, Tanzania. De weg ernaartoe is afgezoomd met lijkkistenmakers en verkopers van andere funeraire attributen. Karibu KCMC.
Leven en dood liggen dicht bij elkaar, in het bijzonder in een regio met 16 miljoen inwoners die afhangt van één ziekenhuis met welgeteld twee neurologen. Dit zijn overigens de enige neurologen in een land dat 47 miljoen inwoners telt. KCMC bedient Zuid-Kenia en Noord-Tanzania, waar savanne de lager gelegen gebieden typeert en ook Mount Kilimanjaro, Mount Meru en Mount Kenya het landschap kenmerken. Bergtoerisme is er immens populair. Het gebied heeft de grootte van Nederland. De vlakten worden bewoond door Masai en andere lokale stammen. De bergen worden beklommen door toeristen uit alle hoeken van de wereld. In KCMC worden levens gered en verloren, wordt geroeid met de weinige riemen voorhanden. Karibu KCMC, waar geneeskunde nog steeds vakmanschap is.
Gevestigde waarde
Dat er ruimte is voor onderzoek zorgt voor een welkome influx van dokters uit medische centra wereldwijd.
Creatief in neurologie
Nederlandse neurologe Dr. Marieke Dekker kwam vier jaar geleden met haar man en zes kinderen vanuit Nederland naar Moshi om er voor KCMC te werken. Ze neemt me mee op ronde. Terwijl we van patiënt naar patiënt gaan, ontmoeten we ook de Britse Dr. William Howlett, Mariekes enige collega. Dr. Howlett is een internationaal monument en de meest kundige tropenneuroloog ter wereld. Hij heeft uitgebreid onderzoek omtrent HIV/AIDS, maar ook hoogteziekte en allerlei andere Afrikaanse neurologische verschijnselen op zijn naam staan en is al meer dan 20 jaar actief in KCMC en de wijde omgeving.
Dr. Dekker en Dr. Howlett werken nauw samen en proberen zoveel mogelijk patiënten te zien. Tijdens onze ronde gaat het van een peuter die is geboren met een genetische afwijking naar een dame die werd overgebracht van een ander ziekenhuis met klachten over verlies van gevoel in haar benen naar een jongeman met een abces aan zijn hoofd. De aandoeningen zijn bijzonder uiteenlopend en een oplossing aanbieden is niet altijd evident wegens de beperkte middelen en het feit dat veel patiënten soms te laat in het ziekenhuis belanden.
Sinds kort is KCMC door de Nederlandse Vereniging voor Neurologie geaccrediteerd als opleidingscentrum. Het wordt erkend als locatie voor de opleiding om een tropische neurologiestage te doen. Dit is een hele eer voor Dr. Dekker. Zij begeleidt nu neurologen in opleiding die stage komen lopen in KCMC. Dit betekent dat beide dokters hun kennis kunnen delen, maar ook input en hulp krijgen van buitenlandse neurologen. Er wordt onderwezen en expertise uitgewisseld.
Hier wordt gezwoegd in omstandigheden die moeilijk zijn: beperkte medische toestellen, verouderde infrastructuur, overbevolking en financiële beperkingen
Hoeveel patiënten we tijdens mijn bezoek zien, is me ontgaan. We gaan van de ene volle kamer naar de andere, verspreid over verschillende verdiepingen, doorkruisen gangen waar rijen mensen zitten te wachten en dokters af en aan lopen. Het contrast met westerse ziekenhuizen kan niet groter zijn.
Daar waar in het westen ziekenhuizen zijn verworden tot wellness-instituten die ‘packages’ aanbieden en hierbij nauw samenwerken met top notch verzekeringen, wordt hier gezwoegd in omstandigheden die moeilijk zijn: beperkte medische toestellen, verouderde infrastructuur, overbevolking en financiële beperkingen.
Infecties
Bovendien zijn de aandoeningen in dit werelddeel, meer bepaald Oost-Afrika, van een heel andere orde dan pakweg in Europa, Azië of Amerika. Hier heeft men naast TB, HIV, hondsdolheid en tetanus ook te maken met ongebruikelijke infecties en ernstige gevallen van hoogteziekte. Daarnaast is er ook een toenemend aantal niet-overdraagbare aandoeningen zoals hartaanval en de neurologische complicaties van andere chronische aandoeningen die van oudsher ‘welvaartsziekten’ genoemd worden. Nu is de welvaart hier relatief, maar eten wel steeds meer Afrikanen een westers, ongezond dieet, hetgeen zijn weerslag heeft op hun gewicht en gezondheid.
Daarnaast hebben de Masai specifieke medische problematieken, zoals huidaandoeningen en een veelvoorkomende worm die wordt overgedragen van vee op mens en dan in de hersenen of buikholte enorme afmetingen kan aannemen.
Hun voordeel is echter wel dat ze, in tegenstelling tot de rest van de lokale bevolking, beschikken over voldoende financiële middelen om medische kosten te betalen. Masai leven in een hutten in de savanne en hun enige bezit is vee. Hun economie draait op handel in cash. Wordt iemand ziek? Dan kan een geit of koe worden verkocht. Met dat geld kunnen medische kosten worden gedekt.
Het probleem blijft echter dat mensen te lang wachten vooraleer ze zich laten behandelen. Het is dan vaak al te laat. Kinderen met neurologische aandoeningen of huidaandoeningen zoals albinisme worden door de lokale gemeenschap bovendien vaak gezien als ‘behekst’. Een medische behandeling wordt dan niet overwogen. In het beste geval wordt er traditionele geneeskunde op losgelaten, maar erg succesvol is dat niet.
Uitdagingen
Minder dan 3% van de Tanzanianen heeft een verzekering. Medische kosten dekken is heel vaak onmogelijk. Vanuit het principe van barmhartigheid hebben de Lutheranen, financierders en oprichters van KCMC, een systeem opgezet waarbij meer gegoede patiënten een iets hogere kost betalen. Het teveel gaat in een fonds dat dan wordt gebruikt voor zij die bij opname niet de financiële middelen aan de dag kunnen leggen.
Desalniettemin blijft KCMC worstelen met financiën. De salarissen liggen daarom erg laag en er is weinig reserve voor de aankoop van materiaal. Geregeld ontvangt het ziekenhuis donaties, maar dat leidt soms tot absurde situaties. Een Deense organisatie doneerde een tijd terug ademhalingsapparatuur, maar alle afstellingen en instructies zijn in het Deens. Dit maakt de toestellen moeilijk bruikbaar voor de Tanzaniaanse verpleegkundigen. Ze gebruiken het toestel wel, maar hebben geen idee wat er op het scherm vermeld staat.
Op dit moment is een nieuwe spoedvleugel in aanbouw. Er wordt wel degelijk geïnvesteerd. Ook het management werd vorig jaar vernieuwd en er staat nu een vrouwelijke ex-neuroloog aan de leiding van KCMC. Dit is een primeur, maar het heeft ook een keerzijde. Door specialisten in een managementpositie te plaatsen, gaat een brok kennis en ervaring op de werkvloer verloren. Dr. Dekkers betreurt dit, zeker vanuit haar standpunt als neuroloog.
De kwaaltjes van de welvaart zijn niks in vergelijking met waar we hier mee te maken krijgen
Dokters als Dr. Dekker en Dr. Howlett vormen de ruggengraat van KCMC. Dankzij hen blijven de standaarden hoog, worden kwaliteitsvolle opleidingen aangeboden en krijgt de bevolking uit de regio degelijke medische zorg. Zij werken beiden met een lokaal salaris, hoewel hun aanwezigheid van onschatbare waarde is.
Als ik Dr. Dekker vraag of ze zichzelf nog naar een Nederlands ziekenhuis ziet terugkeren, antwoordt ze: ‘Ik weet niet of ik dat nog kan, na alles wat ik hier heb gezien. De kwaaltjes van de welvaart zijn niks in vergelijking met waar we hier mee te maken krijgen. De mensen hier hebben ons écht nodig.’
Maak MO* mee mogelijk.
Word proMO* net als 2781 andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.
Meer verhalen
-
Interview
-
Nieuws
-
Nieuws
-
Nieuws
-
Opinie
-
Wereldblog