Met ander stratenplan kan je stad koeler houden

Amerikaanse steden als New York en Chicago zijn vaak gebouwd volgens een matrix, met rechte straten die elkaar in een rechte hoek kruisen, terwijl Europese steden vaak chaotischer zijn qua stratenplan.

Die ‘textuur’ van een stad is ook de belangrijkste factor wat betreft het ‘urban heat island’-effect, blijkt uit onderzoek door het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Physical Review Letters.

Het hitte-eilandeffect is al decennia gekend: een stad is gemiddeld warmer dan het landschap eromheen omdat het beton en asfalt meer warmte absorberen dan landbouwgebied of bos. ’s Nachts wordt die warmte weer vrijgegeven. Het temperatuurverschil kan zo groot zijn dat het tot extra gezondheidsproblemen leidt tijdens hittegolven.

De wetenschappers gebruikten statistische analyses om de structuur van 47 verschillende steden in de VS en andere landen te berekenen en die te vergelijken met temperatuurdata voor elke stad. Daaruit bleek duidelijk dat, hoe strakker een stad is geordend volgens de matrix, hoe vatbaarder de stad is voor het effect.

De onderzoekers vermoeden dat het effect te maken heeft met de manier waarop gebouwen ten opzichte van elkaar staan. Als ze pal tegenover elkaar staan langs smalle straten, wordt de afstralende warmte beter doorgegeven aan de gebouwen aan de overkant van de straat. Daardoor neemt het effect verder toe.

Nieuwe steden

Het onderzoek kan een belangrijke les zijn voor plaatsen waar in snel tempo nieuwe steden worden gebouwd, zeggen de onderzoekers.

Meestal wordt immers gekozen voor een rechtlijnig stratenplan, omdat dat handiger is voor bijvoorbeeld de riolering, nutsvoorzieningen en mobiliteit. Maar op hete locaties kunnen de stratenplannen beter aangepast worden om het effect tegen te gaan, zeggen de onderzoekers.

‘Als je een nieuwe wijk in Phoenix, Texas plant, doe je dat beter niet in een matrix omdat het er al erg heet is’, zegt hoofdauteur Roland Pellenq. ‘Maar in Canada bijvoorbeeld kan een burgemeester beslissen om dat wel te doen, om de stad net warmer te houden.’