‘Sluiting vluchtelingenkampen Kenia is desastreus’

Eind vorige week kondigde de Keniaanse regering aan dat ‘dat er een einde moet komen aan de opvang van vluchtelingen.’ Ze verwees daarbij naar de gevolgen voor de economie, de veiligheid en het milieu.

Kenia vangt momenteel 600.000 vluchtelingen op. Zij komen veelal uit Somalië en Zuid-Soedan. Het grootste vluchtelingenkamp in de wereld, het Dadaab-complex, staat in Kenia. De overheid heeft het departement voor Vluchtelingenzaken al opgeheven en werkt toe naar de sluiting van de kampen ‘op zo kort mogelijke termijn’.

Onverantwoordelijk

Internationale mensenrechtenorganisaties bekritiseren de stap. ‘In één adem erkent de Keniaanse regering dat de Somaliërs die zij al bijna 25 jaar opvangt nog steeds vluchtelingen zijn, en zegt ze dat ze er klaar mee is” ’ zegt Bill Frelick, programmadirecteur Vluchtelingenrechten bij Human Rights Watch (HRW).

Muthoni Wanyeki, regiodirecteur Oost-Afrika, de Hoorn en de Grote Meren bij Amnesty International, noemt het besluit ‘roekeloos’ en ‘onverantwoordelijk.’ Het hoofd van de missie van Artsen zonder Grenzen (AzG) in Kenia, Liesbeth Aelbrecht, zegt dat de stap van de regering de schijnwerpers zet op de “continue” en “schaamteloze verwaarlozing” van vluchtelingen in de wereld.

De sluiting van de kampen betekent dat de vluchtelingen terug moeten naar hun land van herkomst.

De sluiting van de kampen betekent dat de vluchtelingen terug moeten naar hun land van herkomst. Aelbrecht stelt dat in één Dadaab-kamp waar AzG werkt, bij sluiting ongeveer 330.000 Somaliërs gedwongen terug moeten naar het door oorlog verscheurde land. Ze krijgen daarbij weinig humanitaire hulp. Somalië kampt ook met droogte die de voedselzekerheid bedreigt en ondervoeding in de hand werkt. Ongeveer 4,7 miljoen mensen, bijna 40 procent van de bevolking, heeft humanitaire hulp nodig in het Oost-Afrikaanse land.

Door het voortdurende conflict in buurland Zuid-Soedan raakten ook miljoenen mensen ontheemd, verslechterde de voedsel- en watervoorziening en werden scholen en ziekenhuizen verwoest.

Al Shabaab

Wanyeki zegt dat de gedwongen repatriëring ‘een schending is van de verplichtingen die Kenia heeft onder de internationale wetgeving.’ Ook Frelick verwijst hiernaar. Hij zegt dat Kenia zich, ondanks de dreiging van de extremistische groep Al Shabaab, nog steeds moet houden aan het internationaal vluchtelingenrecht. HRW merkt op dat er geen bewijs is dat Somalische vluchtelingen in Kenia betrokken zijn bij terroristische aanvallen.

Het is niet voor het eerst dat Kenia uit angst voor terroristische activiteiten actie onderneemt. In de afgelopen jaren maakt de regering het volgens Refugees International steeds moeilijker voor Somaliërs om in de steden te wonen en te werken.

‘Ons land heeft beperkte middelen en kampt met een existentiële terroristische dreiging’

Hoewel de Keniaanse regering erkent dat het besluit om de kampen te sluiten humanitaire consequenties heeft, stelt zij dat zij namens de regionale en internationale gemeenschap alle lasten draagt.

‘Ons land heeft beperkte middelen en kampt met een existentiële terroristische dreiging. We kunnen niet langer toestaan dat onze bevolking slachtoffer is van het gebrek aan internationale verantwoordelijkheid voor de opvang van vluchtelingen’, schreef de Keniaanse minister voor Nationale Veiligheid, Karanja Kibicho, maandag in een opiniestuk in de Britse krant Independent.

Duurzame oplossing

De VN-Vluchtelingenorganisatie (Unhcr) stelt dat Kenia een ‘vitale rol’ heeft gespeeld als een van de belangrijkste gastlanden voor vluchtelingen. Ook organisaties als Oxfam en het International Rescue Committee wijzen op de ‘gastvrijheid’ en ‘verantwoordelijkheid’ die de Keniaanse regering in de afgelopen decennia heeft getoond. ‘De ngo-gemeenschap wil de regering van Kenia blijven steunen bij de zoektocht naar duurzame oplossing voor de lange termijn voor de vluchtelingen’, zeggen zij in een gezamenlijke verklaring.

In die verklaring vragen ze de regering ook het besluit de kampen te sluiten te heroverwegen. Aelbrecht zegt dat Kenia, samen met de internationale gemeenschap, humanitaire hulp en adequate leefomstandigheden moet blijven bieden aan de duizenden vluchtelingen ‘die dat hard nodig hebben’.