Mexicaanse overheid hervormt grondwet en opent energiesector

De Mexicaanse economie is één van de grootste van Latijns-Amerika, maar worstelt op lange termijn om het hoofd boven water te houden. Reden van het probleem zijn de teruglopende oliewinsten.

De Mexicaanse overheid leeft al 75 jaar van het monopolie op de ontginning van olie en aardgas, en haalt zo’n derde van haar inkomen uit de winsten op olie. De sector kampt echter met opdrogende voorraden en moet daarom op zoek gaan naar alternatieve energiebronnen.

Om de verdwijnende oliereserves te counteren, wil ze investeren in ontginningen van schaliegas en diepzeeboringen. Daarvoor zijn grootschalige investeringen nodig, die oliestaatsbedrijf Pemex niet alleen kan bolwerken. President Nieto wil daarom de markt vrijmaken en financiën aantrekken.

Pemex

Staatsbedrijf Pemex is een nationaal Mexicaans symbool en oliegigant. Als tweede grootste bedrijf in de Latijnse hemisfeer (na het Braziliaanse Petrobas, het vierde bedrijf ter wereld), telt het zo’n 140.000 werknemers, en het is het 34^ste grootste bedrijf in de wereld.

Het bedrijf kent echter enkele structurele problemen. Omdat de overheid zo afhankelijk is van de olie-inkomsten vloeit slechts een klein deel van de winsten terug, en daardoor heeft Pemex met een verouderde infrastructuur te kampen. De regering wil de schaliegas-boot echter niet missen.

Medestanders

President Nieto maakte van de vrijmaking van de sector een speerpunt in zijn beleid, en ruimt nu de obstakels uit de weg. Zijn partij, de Institutioneel Revolutionaire Partij (PRI), heeft geen absolute meerderheid, maar met de steun van de Nationale Actiepartij (PAN) kan Nieto de grondwet herbekijken.

De PAN is de grootste conservatieve oppositiepartij in Mexico, en de hervorming zou al langer gebeurd zijn, ware het niet dat het PAN onderling verdeeld was over de te volgen koers. Met de herverkiezing van voorzitter Madero lijkt de strategie nu echter vast te liggen, en Madero maakt zich sterk de plannen onder zijn invloed in de gewenste richting te kunnen bijstellen.

De nationalisatie van de oliesector gebeurde in 1938, toen buitenlandse energiebedrijven na schendingen van arbeidersrechten het land uitgedreven werden, en niet iedereen is dan ook even opgezet met de geplande hervormingen. De grondwet kadert nog in het revolutionaire gedachtegoed van toen.

“Verrader”

Volgens linkse politici is de “hervorming” van Pemex de uitverkoop van een nationaal symbool, en verraad aan de natie. Tegenstanders wijzen ook op de desastreuze vrijmaking van de telecomsector, die de Mexicanen met oplopende telefoonrekeningen opscheepte, en niet de verhoopte efficiëntie met zich bracht.

Miljardair Carlos Slim, één van de rijkste mannen ter wereld, slaagde erin de telecomsector onder controle te krijgen, en veranderde zo de industrie in een quasi privaat-monopolie. Vele Mexicanen beschouwen de huidige “hervormingen” als een vermomde privatisering.

Andere tegenstanders wijzen erop dat de boodschap net minder olie zou moeten zijn, in plaats van meer. Als de overheid haar inkomsten zou diversifiëren, zou Pemex zich kunnen reorganiseren en een gezonde onderneming worden. Het zou kunnen investeren in alternatieve energiebronnen zoals zonne-energie en hydro-elektriciteit. 

Milieuvervuiling

Ook milieuactivisten vragen zich af waarom de overheid niet meer inzet op hernieuwbare energie. De overheid maakte onlangs bekend tegen 2018 33 procent van haar energie uit hernieuwbare bronnen te willen halen, en schaliegas past niet in dat kader.

De milieubewegingen vrezen voor potentieel schadelijke boringen, en zien niets in de plannen. Schaliegas is vervuilend voor het grondwater, en ook de aangekondigde diepzeeboringen kunnen op kritiek rekenen. Het is slechts vier jaar sinds de ramp met de Deepwater Horizon, en niemand wacht op een nieuw milieudrama.

Volgens de overheid zullen de nieuwe inkomsten en dynamiek echter op lange termijn een boost betekenen voor de energiesector en hernieuwbare energie. Buitenlandse investeerders staan alvast in de rij. Ook de Amerikanen, met hun eigen investeringen in schaliegas, houden een oogje in het zeil.