Joe Biden geeft Midden-Amerikaanse migranten aan de Mexicaanse grens opnieuw hoop

Met Joe Biden als kersvers president van de VS laait bij vele Midden-Amerikaanse migranten de hoop op hun Amerikaanse droom weer op. Lokale hulpverleners verwachten dat opnieuw meer mensen hun land zullen verlaten. ‘Er komen zeker nieuwe en betere dingen voor ons.’

De nacht valt over de Mexicaanse grensstad Reynosa. Na zijn werkdag als metselaar neemt de Cubaan Blas Chávez (55) even tijd om te rusten. Hij denkt terug aan de reis die hij ondernam om de Verenigde Staten te bereiken.

‘Het was moeilijk, maar het belangrijkste is dat ik hier ben, in Reynosa. Ik blijf hier, omdat ik asiel heb aangevraagd in de Verenigde Staten en ik op mijn papieren moet wachten. Door de pandemie gaat de procedure erg traag’.

‘Ik wacht op de derde hoorzitting in mei. Hopelijk zal er geen nieuwe wijziging komen. We moeten ook afwachten wat de nieuwe Amerikaanse president zal doen. Er komen zeker nieuwe en betere dingen voor ons’, zegt Blas.  

Zoals vele andere migranten hoopt hij op meer rechten. ‘Ik vraag dat we allemaal in de VS kunnen binnenkomen, zonder onderscheid in kleur of herkomst. Het enige wat we willen, is een beter leven’, benadrukt de Cubaan.

Net zoals duizenden andere Midden-Amerikaanse migranten jaagt hij de Amerikaanse droom na. De komst van de democraat Joe Biden als president van de Verenigde Staten geeft velen hoop. Ook vertegenwoordigers van verschillende organisaties die migranten in Mexico helpen, hopen op een positieve uitkomst met de nieuwe Amerikaanse regering.

Moeilijke periode

‘Het is een moeilijk gevecht’, zegt Blas. Maar hij is er zeker van dat de situatie zal veranderen voor hem en zijn familie als hij asiel krijgt. Zijn vrouw, zoon en andere familieleden bleven in Cuba achter. Tijdens zijn reis maakten ze trieste situaties mee. ‘Het is een zware periode voor ons. Zo lang zonder elkaar. Bovendien stierf mijn moeder terwijl ik onderweg was.’

‘Ik heb veel vertrouwen in Biden, ook al ken ik hem niet.’

Hij wil alles doen voor zijn familie. Hij zal ‘altijd werken’, zegt hij, zoals hij als kind leerde. Hij weet dat als je niets doet, je ook niets hebt. De reis naar de grens van Mexico met Texas duurde bijna twee maanden. Soms moest hij lopen, soms nam hij de bus. Hij moest ook een keer de trein nemen en zelfs per boot een rivier oversteken, voordat hij in Reynosa aankwam.

Een jaar geleden begon voor hem de Amerikaanse droom. Dit is de eerste keer dat hij zijn land achterliet om naar de VS te reizen. Austin, waar hij een oom en neven heeft, is zijn bestemming. ‘Ik heb hoop. Ik heb veel vertrouwen in Biden, ook al ken ik hem niet. Maar ik geloof vooral in God, die me hier heeft gebracht’, aldus de Cubaan.

Wet is wet

In 2011 probeerde de Hondurese Oscar (29) meerdere keren de Verenigde Staten binnen te komen. De eerste twee keer lukte hem dat ook, maar hij werd meteen door de Amerikaanse grenswacht teruggebracht naar Mexico.

Ook bij zijn laatste poging slaagde hij erin de grens over te steken. Bovendien kon hij toen valse documenten regelen, waardoor hij werk vond. Na drie jaar in Louisiana werd hij uitgewezen. ‘Omdat ik valse papieren had. Dat is de enige manier om te kunnen werken. Het is dat of niets’.

‘Trump haalde veel gezinnen uit elkaar. Dat was niet goed.’

‘Ik hoop dat alles verandert. Obama was president toen ik in de VS was. Maar de wet is de wet, niemand kan er iets aan doen. En dus werd ik uitgewezen’, zegt hij.

Toch denkt hij dat Joe Biden de grenzen kan openen. ‘Niet zoals Trump, die de grenzen sloot en voor veel obstakels in alle procedures zorgde. Bovendien haalde hij veel gezinnen uit elkaar. Dat was niet goed. Ik heb vertrouwen in de nieuwe president’, benadrukt Oscar. 

‘Mexico biedt ook een goed leven’

Zeven jaar geleden vond Oscar werk in Mexico, dankzij de hulp van een opvangcentrum voor migranten in Saltillo (Coahuila) en dankzij de hulporganisatie Paso de Esperanza in Monterrey (Nuevo León). Hij ontving officiële papieren om daar te blijven.

‘In de Verenigde Staten kan het beter zijn, maar voorlopig blijf ik hier.’

‘Na twee maanden in Saltillo veranderden mijn plannen om naar de VS te reizen. Een vrouw die in het opvangcentrum werkte, zei dat er werk als metselaar was in Monterrey. Ik ging in op het aanbod, en dat moment besloot ik om in Mexico te blijven wonen’.

‘Godzijdank konden ze me helpen. Ik vond inmiddels stabiliteit en ik voel me goed. Ik heb nu mijn eigen smederij. Bovendien ben ik getrouwd en ben ik hier dichtbij mijn familie uit Honduras’, zegt Oscar.

‘We zijn een collectief dat migranten begeleidt’, zegt Daniel Treviño, oprichter van Paso de Esperanza. ‘Dat gaat verder dan enkel voedselhulp. We helpen ook met juridische procedures en alles wat ze nodig hebben om legaal in het land te kunnen verblijven, benadrukt Bonifacio Terán, advocaat bij Paso de Esperanza.

‘In de Verenigde Staten kan het beter zijn, maar voorlopig blijf ik hier’, zegt Oscar. ‘Mexico biedt ook een goed leven, maar ik kan nog niet zeggen of ik ooit naar de VS zal terugkeren.’

Nieuwe president, nieuwe hoop

‘De president hield een hoopvolle toespraak. In de praktijk kan het natuurlijk helemaal anders uitpakken’, zegt Alberto Xicotencatl, directeur van het opvangcentrum in Saltillo. ‘Ik denk niet dat de gevolgen extreem positief zullen zijn, maar het zal alleszins een stap voorwaarts zijn in vergelijking met de regering van Donald Trump’, benadrukt hij.

‘Migranten willen beschermd worden en ze hopen ook op meer kansen om te werken.’

De huidige economische crisis en de gezondheidscrisis kunnen het begin van een migratiebeleid van de regering-Biden moeilijker maken. ‘Migranten willen beschermd worden en ze hopen ook op meer kansen om te werken. Dat kost tijd en geld’, zegt hij.

Treviño beaamt dat de beloftes van Biden nu concreet moeten worden. ‘Ik wil effectieve programma’s, zoals een green card, zodat migranten legaal kunnen werken’.

Xicotencatl en Treviño vertellen dat migranten hoopvol zijn. Daarom verwachten ze dat meer migranten hun land zullen achterlaten. Een pandemie is geen obstakel om de Amerikaanse droom na te jagen. ‘Dat is een reden te meer om te vertrekken als ze geen huis of geen werk hebben’, zegt Alberto.

Lees ook

Meer migranten wagen opnieuw oversteek van Mexico naar VS: ‘Niemand blijft waar het onmogelijk overleven is’

Volgens het Mexicaanse ministerie voor Binnenlandse Zaken (SEGOB) kwamen tussen januari en november 2020 bijna 81.000 buitenlandse migranten Mexico binnen. Dat is een daling in vergelijking met 2019, toen er nog 175.000 migranten naar Mexico kwamen met de bedoeling om naar de VS verder te reizen.

Maar er zullen altijd migranten zijn die niet opgeven. ‘Niemand wil in Mexico of in hun vaderland blijven. Ik zal nog steeds proberen om de grens met de VS over te steken. Ik denk er niet aan om naar Cuba terug te keren’, benadrukt Yoadris Vázquez, vertegenwoordiger van Midden-Amerikaanse migranten in Reynosa.

Samenwerking VS en Mexico

De regering-Biden liet weten te beginnen met de verwerking van 25.000 asielaanvragen van migranten die in Mexico wachten. ‘De regering van Mexico is verheugd over de toezegging van de Verenigde Staten om samen te werken’, klonk het bij het Mexicaanse ministerie van Buitenlandse Zaken in een persbericht.

Op 19 februari zou de VS starten met de zaken van mensen die deel uitmaken van het zogenaamde Migrant Protection Protocols (MPP). Dat is een programma dat onder voormalig president Donald Trump werd opgestart in 2019. Binnen dat programma werden tienduizenden migranten naar Mexico teruggestuurd, waar ze moeten wachten tot hun zaak voorkomt in Amerikaanse rechtbanken. De Cubaan Blas is één van hen.

In een beginfase wil Biden het MPP-programma verder zetten, ‘om de migranten op een ordelijke en fatsoenlijke manier terug sturen’, klinkt het bij overheidsfunctionarissen. Daarnaast komen er nieuwe richtlijnen voor de migranten in Mexico. Ze moeten zich telefonisch of digitaal registreren en zich in afwachting van een hoorzitting in Mexico op het coronavirus laten testen.

Tot en met oktober 2020 zouden 65.000 migranten in het MPP-programma geregistreerd zijn. De meesten onder hen zijn afkomstig uit Midden-Amerika, Caribische en Zuid-Amerikaanse landen.