Best voorbereide landen in Afrika leden het meest onder COVID

De landen in Afrika die het beste waren voorbereid op de COVID-pandemie, zijn nu het zwaarst getroffen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek.

De studie keek naar de sterftecijfers en de lockdownmaatregelen en reisbeperkingen om de impact van de pandemie in de Afrikaanse landen te meten. Daaruit blijkt dat die impact het kleinste is in de landen waarvan gedacht wordt dat ze het kwetsbaarst waren voor COVID-19.

Dat lijkt op het eerste gezicht verrassend, maar de verklaring is logisch, zeggen onderzoekers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Universiteit van Edinburgh. ‘Dat ogenschijnlijk goed voorbereide en veerkrachtige landen het ergste geleden hebben onder de pandemie, blijkt niet enkel in Afrika’, zegt hoofdauteur Mark Woolhouse. ‘Onze resultaten komen overeen met een wereldwijde trend dat meer ontwikkelde landen vaak hard getroffen worden.’

Zuid-Afrika

Van de 44 landen in de Afrikaanse WHO-regio met beschikbare data, blijkt Zuid-Afrika het zwaarst getroffen qua mortaliteit tussen mei en augustus vorig jaar, met 33,3 sterfgevallen per 100.000 inwoners. Oeganda heeft het laagste sterftecijfer met 0,26 doden per 100.000 inwoners.

Ook in de tweede golf, tussen december 2020 en februari 2021 toont Zuid-Afrika het hoogste sterftecijfer, met 55,4 overlijdens per 100.000 inwoners. Mauritius had in die tweede golf helemaal geen overlijdens.

Uit het onderzoek blijkt dat de tweede golf in Zuid-Afrika dodelijker was dan de eerste

De eerste modellen hadden nochtans voorspeld dat COVID-19 een hoge tol zou eisen in Afrika. Maar die modellen werden meestal op andere continenten uitgewerkt, stellen de onderzoekers.

‘We kunnen ons begrip van ziekteverspreiding niet langer enkel baseren op de karakteristieken van een virus’, zegt Matshidiso Moeti, regionaal directeur van de WHO. ‘COVID-19 opereert binnen een sociale context die een enorme impact heeft op de verspreiding.’

Stedelijke bevolking

Uit het onderzoek blijkt dat de eerste gevallen van COVID vooral opdoken in landen waar het grootste deel van de bevolking in stedelijke gebieden woont. Die landen hebben vaak sterkere internationale betrekkingen en meer capaciteit om te testen. Algerije heeft op 25 februari 2020 als eerste van de 47 Afrikaanse landen een geval gemeld. Tegen het einde van maart 2020 hadden de meeste landen hun eerste besmetting gemeld, met Lesotho als laatste op 14 mei 2020.

Uit het onderzoek blijkt dat de tweede golf dodelijker was dan de eerste, met een piek van 675 doden op 18 januari 2021 tegenover de piek van 323 doden op een dag in de eerste golf.