Amerikaanse jongeren spannen “klimaatzaak” aan tegen regering

Tientallen actievoerders verzamelden zich begin deze week voor het Hof van Beroep in San Francisco. Die buigt zich over de zaak “Juliana vs. US”, de Amerikaanse klimaatzaak.  De driekoppige rechtbank hoorde er gisteren het pleidooi van 21 jongeren tussen 10 en 21 jaar oud.

De jongeren vinden dat de regering hun grondwettelijke recht op een gezond klimaat schendt. De grondwet schrijft immers het recht op ‘leven, vrijheid en bezit’ voor en die wordt door klimaatverandering in gevaar gebracht.

Geen huis meer

Victoria Vera, een achttienjarige student uit New York, is een van de eisers. ‘Klimaatverandering raakt echte mensen’, zegt ze. ‘Het tast echte mensen aan. Wij moeten de overheid aan hun menselijkheid herinneren en we moeten onszelf tegen rampen als de huidige bosbranden in Californië beschermen.’

‘Dit gaat niet over politiek, en dit gaat niet alleen over het klimaat. Dit gaat om onze toekomst. Die schrijven we hier.’

De zeventienjarige Xiuhtezcatl Martinez uit Colorado, een andere eiser, treedt haar bij: ‘Dit gaat niet over politiek, en dit gaat niet alleen over het klimaat. Dit gaat om onze toekomst. Die schrijven we hier.’ De jongste aanklager is de tienjarige Levi uit Florida. ‘Ik woon op een eiland bij Florida’, vertelt hij. ‘Na orkaan Irma moesten we door een meter water terugrijden naar ons huis. Als we niets doen, heb ik in de toekomst geen huis meer.’

Klimaatactivisten zien in de zaak een mogelijkheid de overheid tot actie te dwingen, zelfs nu president Trump de wetenschap rondom klimaatverandering in twijfel trekt.

Hof van Beroep

De zaak werd in 2015 al onder de regering-Obama gestart en heeft de afgelopen jaren verschillende zittingen gehad. Afgelopen zomer werd een definitieve zittingsdatum vastgesteld, 5 februari 2018, in Oregon. Maar enkele weken later werd de zaak opgeschort door het Hof van Beroep, omdat de federale overheid een bijzondere vraag heeft ingediend: ‘writ mandamus’.

Daarmee verzoekt de regering het Hof in te grijpen en te zeggen dat de federale rechtbank in Oregon geen jurisdictie heeft. De zitting maandag diende ertoe vast te stellen of het Hof van Beroep inderdaad zou moeten ingrijpen.

Een van de rechters, Alex Kozinski, vroeg zich af waarom of jongeren meer lijden onder klimaatverandering dan anderen. De advocaat van de eisers, Julia Olson, zei dat kinderen niet alleen op dit moment al meer lijden, maar dat ze dat ook nog veel langer zullen doen.

‘Ze zullen veel langer leven dan jij’, zei ze tegen Kozinski. ‘De zeespiegel kan tot wel 9 meter stijgen. Dat vormt een enorme bedreiging die echt anders is voor jongeren.’

Historische zaak

Volgens de advocaten van de jongeren is de klimaatzaak historisch, vergelijkbaar met bijvoorbeeld Brown v. Board of Education, de zaak die in 1954 een einde maakte aan rassenscheiding op openbare scholen.

De naamdrager van de zaak, Kelsey Juliana (21), is het daarmee eens. Ze ziet de uitspraak van het Hof van Beroep positief tegemoet. ‘Ik denk niet dat ze willen ingrijpen, dus ik ga ervan uit dat we op 5 februari ons moment krijgen in de rechtbank in Oregon om onze zaak verder te bepleiten.’