"Afrikaanse Unie is te laks tegen terrorisme"

De Somalische extremisten van Al-Shabaab voeren een terreurcampagne in de Hoorn van Afrika en Oost-Afrika, waarbij ook het nabijgelegen Kenia een doelwit is. In september vorig jaar vielen bij een aanval op een Keniaans winkelcentrum 67 doden en meer dan 175 gewonden. Daarnaast waren er terroristische aanslagen van Al-Shabaab in de Keniaanse havenstad en populaire toeristische bestemming Mombasa.

Boko Haram

In West-Afrika zorgt de terroristische organisatie Boko Haram uit Nigeria voor instabiliteit. De groep, die net als Al-Shabaab aan Al Qaeda wordt gelinkt, kon op internationale aandacht rekenen na de ontvoering van 276 schoolmeisjes op 14 april.

De Nigeriaanse regering worstelt om het geweld van Boko Haram in te perken en er zijn ook aanslagen in de buurlanden gemeld, waaronder in Kameroen. Gevreesd wordt dat de instabiliteit overslaat naar delen van nabijgelegen landen als Tsjaad, Niger, Kameroen, Benin, Ghana en zelfs de Centraal-Afrikaanse Republiek.

Volgens analist Malvern Tigere heeft de AU weinig gedaan tegen het terrorisme op het continent. “De Unie is doof gebleven voor de ernst van terroristische aanslagen in West-Afrika. Wat heeft ze gedaan aan de aanval in het Keniaanse winkelcentrum? Al-Shabaab dat bijna honderd mensen in één klap afslacht, dat kan je moeilijk triviaal noemen.”

“Er zijn terreuraanvallen in Kenia, Nigeria en Somalië. Al deze landen zijn lid van de AU, maar die is niet met duidelijke oplossingen gekomen om hier perk en paal aan te stellen. De Unie heeft geen ruggengraat”, meent Tigere.

Kolonialisme

Zijn Zambiaanse collega, de onafhankelijke politieke analist Michael Mwanza, spreekt dat tegen. “De Afrikaanse Unie heeft een essentiële rol gespeeld in het beëindigen van kolonialisme en minderheidsbestuur in Afrika.”

“Het was de AU (toen de Organisatie van Afrikaanse Eenheid genaamd) die wapens, training en militaire basissen gaf aan gekoloniseerde Afrikaanse landen die voor onafhankelijkheid vochten”, brengt Mwanza in herinnering. “En de organisatie speelde een belangrijke rol in het brengen van rede in Afrika.”

Een Tanzaniaanse diplomaat in Zimbabwe, die anoniem wil blijven, geeft Mwanza gelijk. “Het is niet allemaal kommer en kwel met de AU. De organisatie hielp in 2009 de Zimbabwaanse eenheidsregering in het zadel, en maakte zo vrede en stabiliteit mogelijk in een land dat afgleed naar anarchie.

Grootmachten

Toch heeft de Rwandese activist Otapiya Gundurama het gevoel dat de AU de laatste jaren lakser is geworden, en dat ze de ontwikkelde landen een reddende rol laat spelen in Afrikaanse conflicten. “In de loop der jaren is de AU eraan gewend geraakt dat de grootmachten tussenbeide komen in haar conflicten. Daarom zien we nu de VS, Israël en Frankrijk militairen inzetten aan de grens met Tsjaad en Nigeria om de ontvoerde meisjes te helpen vinden.”

Waarnemers menen dat de Afrikaanse Unie niet alle conflicten op het continent kan oplossen. “Natuurlijk is de AU niet god die eigenhandig alle Afrikaanse conflicten kan beëindigen”, aldus Innocent Majawaya, politiek commentator in de Zimbabwaanse hoofdstad Harare.

Catherine Mukwapati, directeur van het Youth Dialogue Action Network in Zimbabwe, tot slot ziet weinig reden om de verjaardag van de AU te vieren. “Er is een leiderschapscrisis in Afrika, waar sommigen denken dat ze een eindeloos mandaat hebben om te regeren. De mensen snakken naar nieuwe leiders.”