Zwendel in donorbloed teistert hospitalen

Wie bloed nodig heeft in een Kameroenees ziekenhuis betaalt daar normaal 10 euro per zakje voor - de kostprijs van de bewaring en het testen. Maar door het nijpende bloedtekort worden bloedzakjes op de zwarte markt verkocht voor het drievoudige van die prijs. De zwarte markt bevindt zich in dit geval in de ziekenhuizen zelf. De witte hospitaalgangen zijn het toneel van een onfrisse zwendel in rode zakjes, het liefst van het type O negatief. Want daarmee kunnen ook patiënten van een andere bloedgroep ‘geholpen’ worden.

Bij de Kameroenese Liga voor de Mensenrechten lopen steeds meer klachten binnen van patiënten die zich gedupeerd voelen. Henri Mpoudi, een woordvoerder van de Liga: Er zijn meer bloedinzamelacties dan vroeger. Maar wat gaat dat bloed naartoe? Er is een grootschalige bloedmaffia ontstaan rond bloedtransfusies. Dat is de reden waarom er vandaag zo’n tekorten zijn.

De autoriteiten aan de HCY in Yaoundé, ‘s lands grootste openbare gezondheidscentrum, erkennen dat er een probleem is, maar noemen de zwendel occasioneel. Bernard Chetcha, lid van het management van het ziekenhuis, ontkent dat bloedzwendel een ernstig probleem is. De indruk kan bestaan dat een aantal medewerkers zwendelen, maar in werkelijkheid is er slechts hier en daar een geval. Wanneer we hen ontmaskeren, dan worden ze zwaar gestraft. In de eerste jaarhelft van 2004 hadden we maar 3000 donoren voor 6000 patiënten. Dat is de kern van het probleem.

Maar in de ziekenhuisgangen valt een heel ander geluid te horen. Martin Djomo noemt zijn tweemaandelijkse bezoeken aan het ziekenhuis een kruisweg. Zijn vrouw lijdt aan een leveraandoening en heeft om de twee weken een bloedtransfusie nodig. De mensen van de dienst hematologie zeggen me altijd dat de bloedbank leeg is. Maar ik zie de bloedzakjes voor mijn neus versjacherd worden, zegt Djomo. Een verpleegster zei me dat ik er wat aan kon doen, dus betaalde ik haar 15.000 CFA (16 euro). Dat was twee dagen geleden en intussen is er nog niets gebeurd.

Ik ging naar het HCY in 2002 om bloed voor mijn broer te geven toen die een verkeersongeluk had gehad, getuigt een vrouw die de fictieve naam Milène Bangot opgeeft. Sinds het personeel hier weet dat mijn bloedgroep O negatief is, bellen ze me regelmatig op met de vraag of ze mijn bloed mogen kopen. Ik vertik het. Maar het zijn aanhouders. Begin dit jaar boden ze me zelfs 10.000 CFA (15 euro) per zakje.

Zelfs een dokter geeft toe dat de wanpraktijken schering en inslag zijn. De familieleden van de patiënten willen zwendelend personeel niet aangeven omdat ze vrezen dat ze dan helemaal achteraan in de rij komen te staan wat medische zorgen betreft. In plaats daarvan bieden ze een hogere prijs voor een bloedzakje, waardoor ze de zwendel nog aanmoedigen. (MM/PD )