Zwarten kleuren Pan-Amazoneforum

De meeste deelnemers komen over het water; velen moeten verscheidene dagen reizen in aftandse boten om te kunnen deelnemen aan de vergaderingen. Het is één van de eigenaardigheden van het Sociaal Pan-Amazoneforum, een heel aparte bijeenkomst die ontstaan is in de schoot van het Wereld Sociaal Forum (WSF). Die internationale bijeenkomst van andersglobalisten begint op 26 januari in Porto Alegre.

De organisatoren van het Pan-Amazoneforum verwachten meer dan 8.000 deelnemers. Dat is een indrukwekkende afvaardiging van de amper 30 miljoen mensen die in de Amazoneregio leven. Het gebied beslaat 7,5 miljoen vierkante kilometer en strekt zich uit over negen landen: Bolivia, Brazilië, Colombia, Ecuador, Guyana, Frans-Guyana, Peru, Suriname en Venezuela. Op de poolkappen na vormen de machtige Amazone en al haar bijrivieren de grootste zoetwatervoorraad op aarde. De omgeving van de rivieren herbergt de grootste biodiversiteit ter wereld. Met 1,6 miljoen inwoners is Manaos de grootste stad in de regio. De meeste Amazone-nederzettingen zijn piepklein. Naast de indianen, de oorspronkelijke bewoners van het Amazonewoud, vormen ook grote en kleine boeren, rubbertappers en quilombos duidelijk onderscheiden bevolkingsgroepen.

De quilombos, afstammelingen van zwarte slaven die in afgelegen gemeenschappen wonen, zullen volgens medeorganisator José Arnaldo de Oliveira dit jaar met nadruk aanwezig zijn op het forum. In Brazilië begint er aandacht te komen voor de rechten van die vergeten gemeenschappen. Ook de andere Amazonelanden tellen heel wat zwarte inwoners.

Het milieu en meer bepaald de bescherming ervan is het centrale thema van de tientallen conferenties, seminars en workshops die het forum biedt. Ook duurzame ontwikkeling, de valorisatie van de traditionele kennis van de bewoners van de Amazoneregio en de etnische, economische en culturele vraagstukken waarmee ze worstelen krijgen veel aandacht. Diversiteit, soevereiniteit en vrede, dat zijn de krachtlijnen van de talloze discussies die op de bijeenkomst zullen worden gevoerd.

Volgens Oliveira bedreigen vooral grote projecten en internationale afspraken het milieu en de mensen in de Amazoneregio. Verscheidene landen werken aan wegen en aardgas- of oliepijpleidingen die het Amazonegebied doorkruisen. Als de onderhandelingen over een Pan-Amerikaanse Vrijhandelszone slagen, komen er nog meer van die projecten. Voor de plaatselijke bevolking is er bij al die voornemens weinig oog. Dat geldt ook voor de intensivering van de strijd tegen de drugsmaffia en de rebellen in Colombia, een andere bedreiging met een internationaal karakter.

In Brazilië zorgen vooral plannen voor nieuwe dammen en de oprukkende sojateelt voor bezorgdheid in de Amazoneregio. Grote, rijke sojaboeren verdringen kleinere boeren van hun land; die wijken uit naar bosgebieden, waar ze ruimte voor nieuwe akkers vrijhakken.

Het Amazoneforum wil mensen en bewegingen samenbrengen om in te gaan tegen dergelijke bedreigingen. De drie vorige edities van het forum hebben ook belangstelling van officiële zijde doen groeien. De Organisatie van het Samenwerkingsverdrag van de Amazone, een instelling die is opgericht door de acht Amazonelanden, is erg geïnteresseerd in de ontwikkeling van mechanismen die toelaten dergelijke uitingen van de samenleving te betrekken in de beslissingsprocessen, zegt Francisco Ruiz, de directeur van de organisatie. Volgens Ruiz zijn sociale bewegingen een fundamentele speler in de duurzame ontwikkeling van de Amazoneregio.

Aan het Amazoneforum nemen ook kleine delegaties uit Europa, de VS en zelfs uit India mee, zegt Oliveira. Voor die deelnemers is de bijeenkomst meestal een opwarmertje voor het WSF.