Zuiden slaat op tafel tijdens lentevergadering Bretton Woods

Zoals verwacht raakte de G7 (de groep van de rijkste industrielanden) het gisteren (zaterdag) niet eens over een schuldverlichting voor de armste ontwikkelingslanden. De rijkelandenclub is het eens over het nut en de noodzaak van schuldverlichting maar kan geen consensus bereiken over hoe die te financieren. Met name het idee om de aflossing te betalen door de goudvoorraden van het IMF gedeeltelijk te verkopen zit sommige G7-landen nog dwars. De Britse minister van Financiën Brown maakt zich sterk dat er een akkoord komt in juli op de top van de G7 in het Schotse Gleneagles.

De ontwikkelingslanden beginnen hun geduld te verliezen met het IMF en de Wereldbank. De G24, een intergouvernementele groep leiding van Brazilië en India, klaagde gisteren nogmaals het gebrek aan inspraak van de ontwikkelingslanden aan. De Economie- en Financiënministers van die landen kwamen naar buiten met een gezamenlijke verklaring.

De rol van de lage inkomenslanden in het besluitvormingsproces is extreem beperkt, zegt de G24. Dat is niet de eerste keer. Het IMF en de Wereldbank beloofden beterschap en bereiden een hervorming voor.

Maar de G24-ministers tonen zich erg ontgoocheld dat er geen vooruitgang werd geboekt. Ze eisen concrete acties om het democratisch gehalte en de participatie van ontwikkelingslanden bij de besluitvorming van het IMF en de Wereldbank te vergroten.

Het ongenoegen in het Zuiden is bijzonder groot geworden sinds de benoeming van Paul Wolfowitz, de Amerikaanse onderminister van Defensie. Ik kan niet zeggen of ik gelukkig ben met zijn benoeming of niet. Niemand heeft ons wat gevraagd, zegt de Gabonese minister van Financiën Paul Toungui.

Het IMF wordt traditioneel voorgezeten door een Europeaan en de Wereldbank door een Amerikaan. De benoeming van de voorzitters weerspiegelt nog de economische machtsverhoudingen van na de Tweede Wereldoorlog, zeggen de G24. Bij de oprichting van het IMF en de Wereldbank in 1944 produceerden de G7 het gros van de goederen in de wereld, nu is dat nog de helft. In 1944 waren de VS de grootste geldschieter. Vandaag is Amerika de grootste schuldenaar in de wereld.

De huidige besluitvorming staat haaks op de nieuwe economische realiteiten, zegt Ariel Buira, de directeur van het secretariaat van de G24. Als de instellingen relevant willen blijven, moeten er veranderingen komen. Het heeft veel moeite gekost om ze op te richten en we willen ze niet vernietigen.

De besluitvorming bij het IMF en de Wereldbank is ver verwijderd van het principe één-land-één-stem. De 46 Afrikaanse landen onder de Sahara hebben slechts twee directeurs bij de Wereldbank en het IMF, terwijl acht landen uit het Noorden er elk één hebben. De directeurs van de G7 vertegenwoordigen samen 60 procent van de stemmen bij de Bank en het Fonds. De VS beschikken over een veto bij beslissingen die een zogenaamde ‘supermeerderheid’ (60 procent) vereisen.

De G24 vinden het overigens niet juist dat een land met een paar miljoen inwoners evenveel gewicht krijgt als een land met een miljard inwoners. Acht op tien mensen woont in een ontwikkelings- of een transitieland, argumenteren ze.

De stemmen bij het IMF en de Wereldbank worden verdeeld met quota die gebaseerd zijn op economische macht (bruto binnenlands product). De G24 eisen dat beide instellingen nieuwe quota invoeren gebaseerd op pariteit van koopkracht (PPP).

Hervorming

Het IMF maakt sinds eind 2004 een grondige studie over haar eigen werking met het oog op een strategische hervorming. Het hervormingsplan zal pas rond zijn tegen de jaarvergadering van het IMF en de Wereldbank in september. Vrijdag maakte IMF-onderdirecteur Rodrigo de Rato al een tussenstand op.

Drie voorstellen springen in het oog. Het IMF wil zijn rol uitbreiden naar niet-ontlenende landen. De instelling zou het economisch beleid van alle landen willen beoordelen in een rating voor internationale investeerders. Dat komt neer op een uitbreiding van de huidige rol van het IMF.

Een tweede opmerkelijke voorstel is de collectieve actieclausule - een procedure om de schulden van de armste landen voor honderd procent kwijt te schelden als daarvoor een supermeerderheid gevonden wordt.

Drie: het IMF wil meer aandacht besteden aan de specificiteit van bepaalde landen. Dat is mogelijk een antwoord op de vaak gehoorde kritiek dat de instelling steeds dezelfde economische recepten oplegt: de handel vrijmaken, de openbare uitgaven beperken en dereguleren. (MM)