Zuiden plaats industrielanden voor het blok

De ontwikkelingslanden vinden dat het Noorden veel meer uit de brand heeft gesleept tijdens en na de vorige reeks gesprekken, die bekend staan als de Uruguay Ronde (1986-1993). Toen werd voor het eerst een internationaal akkoord bereikt over de handel in landbouwproducten. Het nieuwe voorstel, dat gisteren (woensdag) in Genève werd gelanceerd door 16 ontwikkelingslanden, eist een definitief einde van alle exportsubsidies, een vermindering van subsidies aan landbouwers en een betere toegang tot landbouwmarkten. Dat veronderstelt een grondige hervorming van het Amerikaanse en Europese landbouwbeleid.

De ontwikkelingslanden vragen een systeem van eerlijke handel waarin de prijs van landbouwproducten wordt bepaald door het spel van de markten en niet door protectionistische maatregelen. Tegelijk eisen ze dat de Wereldhandelorganisatie rekening houdt met hun zwaktes, met name door een mechanisme van speciale en gedifferentieerde behandeling in het leven te roepen. Dat moet toelaten dat arme landen beschermende maatregelen (bijvoorbeeld invoertarieven) kunnen behouden voor landbouwproducten die van strategisch belang zijn.

Het voorstel van de zestien ontwikkelingslanden verschilt radicaal van de gezapige gemeenschappelijke visie die de Europese Unie en de Verenigde Staten vorige week presenteerden in Genève. Die stelt enkel een vermindering van de exportsubsidies in het vooruitzicht en heeft het over een beperking op bepaalde landbouwsubsidies. Over de directe inkomenssteun aan boeren rept het Amerikaans-Europese voorstel niet.

Het hoofd van de Braziliaanse delegatie Luiz Felipe de Seixas Correa geeft openlijk toe dat het nieuwe voorstel “veel vraagt van de industrielanden” maar voegt eraan toe dat de arme landen daar alle recht toe hebben. Volgens Seixas Correa gaat het niet op dat de helft van de wereldbevolking het moet stellen met minder dan twee dollar per dag, terwijl elke Europese koe gemiddeld 2,5 dollar aan subsidies ontvangt. De landen van het Noorden “hebben de middelen om een landbouwbeleid te financieren dat de handel verstoort.” Ze hebben een “waaier aan mechanismen om hun boeren te beschermen” terwijl de landen in het Zuiden “enkel hun grenzen hebben om hun boeren te beschermen tegen de schommelingen die de landbouwmarkt teisteren”.

Peter Carl, de directeur-generaal Handel van de Europese Commissie vindt de “Zuiderse benadering” van het landbouwluik niet aanvaardbaar. Hij noemt de benadering “dualistisch” en vindt dat voor iedereen dezelfde regels moeten gelden. De directeur-generaal Handel vindt dat de industrielanden verregaande inspanningen leveren om te hervormen, terwijl er onder de ontwikkelingslanden nauwelijks één is dat zich verantwoordelijk opstelt. Volgens de hoge Europese ambtenaar noemt het voorstel een “heruitvinding van de zeventigerjarenslogan ‘Zuiden versus Noorden’.” Wanneer de Europese Unie in 2007 zal uitbreiden van 15 naar 25 lidstaten dan zal het inkomen per hoofd in sommige lidstaten lager liggen “dan dat van 10 tot 30 ontwikkelingslanden, voegt hij eraan toe.

Met de voorbereidende vergadering in Genève rondt de WHO de laatste bocht voor de ministerconferentie van de Wereldhandelsorganisatie in Cancún, van 10 tot 14 september. De onderhandelaars hebben nog tot vrijdag om tot een vergelijk te komen want dan wil de voorzitter van de Algemene Raad van de WHO, Carlos Pérez de Castillo, een stand van zaken presenteren van de onderhandelingen, inclusief de cruciale onderhandelingen over de landbouw. Het ziet er voorlopig naar uit dat die tekst een opsomming wordt van de meningsverschillen.

De humanitaire organisatie Oxfam International noemt het voorstel “een radicaal plan om de handel in landbouwproducten te hervormen.” Celine Charveriat, de directeur van Oxfam Zwitserland, noemt het een rechtstreekse aanval op het Amerikaan-Europese plan “dat niet wil raken aan miljarden dollars exportsubsidies.” “Het is het eerste goede nieuws in maanden, een duidelijk teken dat de ontwikkelingslanden in Cancún op hun rechten zullen staan.”

Het initiatief geniet de steun van Argentinië, Brazilië, Bolivia, Chili, China, Colombia, Costa Rica, Ecuador, Guatemala, India, Mexico, Paraguay, Peru, de Filipijnen, Zuid-Afrika en Thailand.