Zuid-Afrika verkent zakenkansen in Angola

Delegatieleider Jacob Zuma, de Zuid-Afrikaanse vice-president, kondigde aan dat de twee landen in de nabije toekomst samenwerkingsakkoorden zullen sluiten over uiteenlopende sectoren als delfstoffen, transport, toerisme, sport en recreatie, wetenschap en technologie, stadsplanning en landsverdediging. Voor Angola is Zuid-Afrika een gedroomde partner. Zuid-Afrika is de sterkste economie van Zwart-Afrika en probeert een leidende rol te spelen bij het herstel van de hele Afrikaanse economie.

Angola is onder de landen van zuidelijk Afrika maar de vierde handelspartner van Zuid-Afrika. Zimbabwe, Mozambique en Zambia zijn in commercieel opzicht belangrijker voor Zuid-Afrika. Angola komt uit een diep dal - het land herstelt nog van een burgeroorlog die dertig jaar aansleepte en pas in 2002 een einde vond - en heeft alles om naar voren op te schuiven in dat rijtje. Na Nigeria is het land de grootste aardolieproducent van zwart-Afrika.

Maar de Angolese oliesector heeft een slechte reputatie. In januari stelde de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch dat tussen 1997 en 2002 meer dan vier miljard dollar aan olie-inkomsten uit de staatskas zijn verdwenen. Die schatting was gebaseerd op cijfers van het Internationaal Monetair Fonds. Het zoekgemaakte bedrag is vergelijkbaar met wat de Angolese regering tijdens diezelfde periode ter beschikking had voor sociale uitgaven. En dat budget mag best wat worden opgetrokken. Volgens Amerikaanse cijfers leeft ongeveer 60 procent van de 13 miljoen Angolanen onder de armoedegrens. De gemiddelde levensverwachting is 45 jaar en een kwart van alle kinderen die er geboren worden, wordt geen vijf jaar oud. Bijna de helft van de Angolese kinderen is chronisch ondervoed. Meer dan vier miljoen Angolanen zijn afhankelijk van voedselhulp.

Ook de Angolese diamantsector is niet onbesproken. De rebellenbeweging Unita financierde met de schitterende steentjes de jarenlange burgeroorlog. Eerder dit jaar stelde het Zuid-Afrikaanse Instituut voor Veiligheidsstudies (ISS) dat het beheer van de Angolese diamantsector nog niet veel is verbeterd sinds het einde van de burgeroorlog. Het ISS stelt dat het staats-diamantbedrijf Endiama net als het staats-oliebedrijf Sonangol zijn zaakjes grotendeels in het donker afwikkelt. Er zijn geen cijfers beschikbaar die een vergelijking toelaten tussen de inkomsten van het staatsbedrijf en zijn bijdrage tot de schatkist.

Grote Zuid-Afrikaanse bedrijven kunnen blijkbaar leven met dergelijke tegenstellingen. Vorige maand werd al bekend dat de Zuid-Afrikaanse diamantreus De Beers op het punt staat de activiteiten in Angola te hervatten. De Beers was in 2001 uit Angola vertrokken na een conflict met het staatsbedrijf Endiama.

Er vallen op nog veel andere terreinen zaken te doen in Angola. Tijdens de burgeroorlog werden er bijvoorbeeld meer dan vijf miljoen landmijnen gelegd. Gespecialiseerde firma’s uit Zuid-Afrika, Zimbabwe en Namibië kunnen jarenlang geld verdienen aan de opruiming ervan. En de Zuid-Afrikaanse bouwnijverheid is tuk op projecten voor het herstel van de grondig aan flarden gebombardeerde infrastructuur.

Omgekeerd heeft Angola de rest van Afrika toch ook wel zelf iets te bieden. Experts denken dat de militaire ervaring van het Angolese leger nuttig kan blijken bij vredesoperaties in roerige landen als Burundi en Sudan. De kordate tussenkomst van het Angolese leger in de DRC tussen 1998 en 2002 heeft veel indruk gemaakt in Afrika. (PD/ADR)