Zachte aanpak Khartoem is geflopt, zegt Annan

Het gaat steeds slechter in Darfur, de regio in het westen van Sudan waar etnische moordpartijen bijna twee miljoen mensen op de vlucht hebben gedreven. Er braken nieuwe gevechten uit tussen rebellen en de regering, het geweld van de Arabische Janjaweed-milities tegen de vluchtelingen loopt verder uit de hand en er is mogelijk een nieuwe vloed van vluchtelingen op komst.

De humanitaire organisaties die al dat menselijk leed draaglijk proberen te maken, staan zwaar onder druk. Het Britse Save The Children kondigde woensdag zijn vertrek aan nadat vier van zijn medewerkers werden vermoord - twee begin oktober en twee begin deze maand. De risico’s bij het vervullen van onze humanitaire taak zijn onaanvaardbaar groot, zei een woordvoerder van de hulporganisatie.

Artsen zonder Grenzen, dat vorige week ook een medewerker verloor in Darfur, gaat er voorlopig mee door. Idem dito voor Oxfam, dat 432 medewerkers heeft in Darfur en 80 in het aangrenzende gebied in Tsjaad. Maar woordvoerder Coco McCabe zegt dat hulpverlening via de weg nu veel te gevaarlijk is geworden. We moeten nu op veel plaatsen met VN-helikopters tot bij de mensen komen.

De VN noemen Darfur de ergste humanitaire crisis in de wereld. Sinds het begin van de crisis stierven tienduizenden zwarte Afrikanen; twee miljoen mensen sloegen op de vlucht. De wreedheden worden gepleegd door de Arabische milities. De Sudanese regering knijpt een oogje dicht en volgens sommige waarnemers stuurt ze zelf de milities.

Er komt ook geen einde aan de burgeroorlog in een ander deel van het land. De Darfur-crisis in het westen staat een definitief vredesakkoord in de weg tussen de regering in Khartoem en de rebellen van het SPLM in het zuiden. Dat conflict duurt al twintig jaar en de VN willen dat er tegen het eind van de maand een vredesakkoord is. Als dat lukt, zet de VN-Veiligheidsraad in de derde week van januari het licht op groen om zo’n 10.000 blauwhelmen te ontplooien.

De bevolking in Darfur moet het stellen met 4.000 soldaten van de Afrikaanse Unie, die enkel een mandaat hebben om toe te kijken. Kofi Annan dringt al maanden aan op meer troepen en logistieke steun van het Westen en op een mandaat dat verder reikt. Maar de respons blijft uit.

De VN-baas lijkt het smeken beu. Hij wil dat de Veiligheidsraad opnieuw een inschatting maakt van de toestand in Darfur. Het 15-koppige internationale vredesorgaan moet bekijken of onze aanpak werkt en welke bijkomende maatregelen genomen moeten worden. Op de vraag wat die maatregelen dan precies kunnen zijn, antwoordde Annan ontwijkend, maar het was duidelijk dat hij economische en diplomatieke sancties tegen Sudan opnieuw ter sprake wil brengen. Ik denk dat de Veiligheidsraad de voorstellen die nu op tafel liggen ernstig moet bekijken. Zover zijn we zeker gekomen.

Bij de vorige Sudan-zitting hebben China, Rusland, Pakistan en Algerije economische en diplomatieke sancties tegengehouden. Ze verzetten zich omwille van economische belangen (Sudanese olie en militaire contracten met Khartoem) en vanuit een islamitische reflex tegen wat ‘Amerikaans imperialisme’ heet. De Verenigde Staten van hun kant verzetten zich tegen een klacht tegen Sudan bij het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. Dat zou Khartoem kunnen vervolgen voor genocide, maar Washington weigert het hof te erkennen.

Volgens Annan wil een meerderheid van de 15 leden van de Veiligheidsraad dat het ICC tussenbeide komt om de etnische moordpartijen in Sudan te stoppen. Maar we weten ook dat de VS een probleem hebben met elke verwijzing naar het ICC. De Veiligheidsraad moet daar een oplossing voor vinden. Maar ik geloof dat degenen die deze misdaden plegen bestraft moeten worden.

De andere piste, zegt Annan, is om zoveel mogelijk mensen ter plaatse te positioneren. Iedereen is het erover eens dat de aanwezigheid van waarnemers en internationale troepen de aanvallen ontmoedigt. (MM/PD)