Wonderbaarlijke visvangst op de Mun zet damproject op de helling

De Pak Mun Dam, aan de monding van de Mun in de provincie Ubon Ratchatani,
zorgt al voor controverse sinds de voltooiing ervan in 1994. Met een
investering van 24 miljoen dollar - grotendeels met geld van de Wereldbank -
is het één van de meest omstreden ontwikkelingsprojecten van Thailand. Toen
het water van de Mun in 1994 tot stilstand kwam, had dat meteen gevolgen
voor het leven van de 20.000 mensen die op de oevers van de rivier leven. De
vissers in de dorpen haalden na verloop van tijd zo goed als geen vissen
meer boven - de dam bemoeilijkt de migratie van vissen uit de Mekong rivier,
waarin de Mun uitkomt - en ook de flora op de oevers van de Mun raakte danig
verstoord door de afdamming.

Desondanks ontving de regering van Thaksin Shinawatra enkel positieve
milieueffectenrapporten over de dam. Er werden intussen meer dan 50
onderzoeken gewijd aan de impact van de Pak Mun dam, maar de regering ziet
weinig reden om het project stop te zetten. Waarnemers vermoeden echter dat
er geknoeid werd met de resultaten. Sommige onderzoeken tonen een vertekend
beeld van de ecologie van de rivier; bepaalde academici werden ingehuurd als
propagandakanonnen van de regering, zegt Chainarong Sretthachau, de Thaise
directeur van het South-east Asia Rivers Network (SEARIN). Meer dan één
onderzoek werd afgekocht, vermoedt ook Chris Baker, een auteur die
verschillende gereputeerde economische en politieke monografieën achter zijn
naam heeft. Het probleem is dat de opdrachtgever van het onderzoek ook de
eigenaar is van het project.
Onder druk van de boze lokale gemeenschap zette de Thaise regering vorig
jaar toch de sluizen open om de zaak ten gronde te kunnen onderzoeken. De
Ubon Ratchatani Universiteit en het Thaise Instituut voor Wetenschappelijk
en Technologisch Onderzoek, een dienst die ressorteert onder het
Milieuministerie, stortten zich op de zaak. De conclusies van die
onderzoeken bleken opnieuw positief. Op basis van de bevindingen besliste de
regering-Thaksin om tegen het eind van deze maand de Pak Mun dam weer op
volle kracht te laten draaien.

De officiële bevindingen staan echter lijnrecht tegenover die van de
dorpelingen zelf. Die startten in juni vorig jaar zelf een onderzoek op.
Gedurende 11 maanden tekenden 200 dorpelingen nauwkeurig op welke vissoorten
ze vingen en welke planten ze terugvonden op de oevers. Op verschillende
meetpunten langs de rivier verzamelenden ervaren vissers maandenlang
steekproeven. Ze identificeerden de vissen, namen er foto’s van en
klasseerden de resultaten.

De onderzoekers ontdekten dat er 156 verdwenen vissoorten terugkeerden,
aldus de studie. Voor 1994 telde de Mun 265 vissoorten, maar dat aantal
daalde drastisch na de afsluiting van de rivier. Maar tussen juni 2001 en
mei 2002 - de periode waarin de sluizen opnieuw werden opengesteld -
verschenen de vissen opnieuw. De dorpelingen documenteerden ook hoe de
vissers zelf terugkwamen: van de 7.286 gezinnen die vertrokken keerden er
6.915 terug nadat de dam werd opengesteld - bijna 95 procent.

Het onderzoek van de 200 vissers is wetenschappelijk verantwoord, benadrukt
Baker. Het grensverleggend werkstuk is een primeur voor Thailand. Kanokwan
Manorom van de Ubon Ratchatani Universiteit, treedt hem bij. De ecologische
gegevens over de visbestanden zijn erg gedetailleerd en vertellen meer dan
de academische studies. Het onderzoek van de dorpelingen is cruciaal om te
begrijpen wat het effect van de dam op de rivier is. Begin november worden
de resultaten van het lokale onderzoek gepubliceerd onder de titel ‘de Thai
Baan studie’.