Weten journalisten genoeg over het weer?

Panos zocht een antwoord op de vraag in vier arme landen waar het probleem boeren en vissers nu al treft. Conclusie: veel journalisten vinden zelf dat de media meer aandacht zouden moeten besteden aan de opwarming van de aarde en alle dramatische gevolgen ervan, maar voelen zich niet in staat om die taak naar behoren te vervullen.

Voor de studie ‘Whatever the weather’ interviewde Panos 47 journalisten uit Honduras, Jamaica, Sri Lanka en Zambia. Die eerste twee landen krijgen steeds meer tropische wervelstormen over zich heen - een gevolg van de opwarming van het zeewater. In Sri Lanka brengen de stijgende zeespiegel en hogere watertemperaturen de visserij schade toe. Zambia heeft af te rekenen met lange periodes van droogte, gevolgd door overmatige regenval - ook verschijnselen die wijzen op een veranderend klimaat.

De bevolking en de politici in de vier landen hebben dus alle belang bij goede informatie over de opwarming van de aarde en wat ze ertegen kunnen ondernemen. Maar de meeste plaatselijke journalisten voelen zich niet competent, hebben niet genoeg tijd en middelen om goede bijdragen te maken en klagen dat ze verhalen over het thema nauwelijks in hun krant of nieuwsuitzending krijgen.

In Jamaica zijn er bijvoorbeeld helemaal geen omroepprogramma’s of kranten die systematisch milieuthema’s volgen. We nemen vooral internationale verhalen over, zegt een redacteur van de Jamaica Observer. Af en toe maakt iemand een eigen stuk, maar we hebben belangrijkere onderwerpen - de klimaatverandering is geen prioriteit voor het publiek en voor de regering.

Honduras kent wel een viertal vaste radioprogramma’s over het milieu; de krant La Tribuna brengt zelfs een dagelijkse column van een milieujournalist. Maar de Hondurese journalisten hebben er problemen mee dat de meeste informatie over de klimaatverandering in het Engels is en vooral ingaat op abstracte problemen of de problemen die rijke landen kunnen verwachten.

Alleen in Zambia kon het merendeel van de ondervraagde journalisten spontaan voorbeelden geven van lokale inspanningen om de gevolgen van de verwachte klimaatverandering op te vangen. Dergelijke projecten variëren van de uitbreiding van irrigatielandbouw en boomplantacties tot de keuze voor milieuvriendelijke brandstoffen. Toch ruimen ook de Zambiaanse media niet veel plaats in voor het wel en wee van het wereldklimaat, en zijn de meeste journalisten op dit vlak slecht geïnformeerd.

Begrijpelijke informatie van beleidsmensen, internationale instellingen en actiegroepen en vooral informatie over en beelden van de plaatselijke effecten van de klimaatverandering op concrete mensen zouden het media het veel makkelijker maken te berichten over het probleem, vinden de ondervraagde journalisten.

Geïnteresseerde journalisten kunnen ook zelf iets doen. In Sri Lanka richtten milieujournalisten al in 1987 een netwerk op. Ze wisselen informatie uit, zetten opleidingen op, produceren samen documentaires en publiceren handboeken. Toch klagen de leden dat de interesse bij de meeste media voor klimaatverandering beperkt blijft. Aparte effecten als de toename van het aantal stormen, langere periodes van droogte en overstromingen krijgen aandacht, maar meestal ontbreekt de band met de opwarming van de aarde.
Er is een goede reden om journalisten in de landen van het Zuiden meer mogelijkheden te geven om de klimaatverandering beter te coveren. Landen die bedreigd worden door de opwarming van de aarde, zullen zich maar goed kunnen aanpassen aan de veranderende levensomstandigheden als de bevolking die aanpassingen steunt. Daar kunnen de media in belangrijke mate aan bijdragen. (PD/MM)