“Wereld moet meer investeren in water om crisis te vermijden”

Watergebrek maakt energiewinning en voedselproductie veel moeilijker, zet een rem op ontwikkeling en leidt tot conflicten. In de nabije toekomst dreigt de klimaatverandering waterproblemen nog veel acuter te maken. Als water niet hoger op de internationale agenda komt, dreigt er een wereldwijde watercrisis en zullen ook al die andere problemen onbeheersbaar worden. Die redenering willen de VN doen doordringen op het vijfde Wereld Water Forum dat op 16 maart in Istanbul begint.

Tegen 2030 zal 47 procent van de wereldbevolking in gebieden leven waar grote druk heerst op de watervoorraden, schrijven de VN in hun Wereldwaterrapport dat vandaag (12 maart) werd gepubliceerd. Waterschaarste kan van 24 tot 700 miljoen mensen wegdrijven uit droge gebieden. Bij ongewijzigd beleid zullen tegen 2030 ook bijna vijf miljard mensen het zonder goede sanitaire voorzieningen moeten stellen.

Duizelingwekkende investeringsbehoefte

Toch ging volgens de VN de voorbije jaren minder dan 4 procent van de officiële ontwikkelingshulp naar de watersector. Dat is onbegrijpelijk gelet op de cijfers. De wereldbevolking groeit elk jaar met ongeveer 80 miljoen mensen aan. Dat wil zeggen dat er elk jaar ongeveer 64 miljard kubieke meter zoet water extra nodig is. Door de economische groei en veranderende leefgewoonten stijgt het verbruik zelfs nog sneller. Ook in sanitaire voorzieningen moet logischerwijze meer worden geïnvesteerd naarmate de bevolking aangroeit. Meer mensen voeden betekent verder ook de geïrrigeerde landbouw uitbreiden, terwijl de bevolkingstoename in kustgebieden ook dwingt de maatregelen tegen de stijging van de zeespiegel op te drijven.  

De investeringsbehoefte is duizelingwekkend. De World Business Council for Sustainable Development schat dat de geïndustrialiseerde landen per jaar 200 miljard dollar zouden moeten uitgeven om verouderde waterleidingen en riolen te vervangen. In de ontwikkelingslanden is de behoefte nog veel groter. Zowat 1,1 miljard mensen hebben er nu geen goede toegang tot zuiver drinkwater, en 2,4 miljard mensen hebben geen goede sanitaire voorzieningen, schatten de VN. De kosten worden ook opgedreven doordat de meest rendabele investeringen al gebeurd zijn en doordat de nood aan waterzuivering steeds groter wordt. Om de sanitaire voorzieningen in de ontwikkelingslanden op een aanvaardbaar peil te brengen en al het afvalwater te zuiveren, is er per jaar 100 miljard dollar nodig, schat de Wereldgezondheidsorganisatie. Zoveel geeft de wereld tegenwoordig jaarlijks ongeveer uit aan alle vormen van ontwikkelingssamenwerking. Er moet dus ook meteen worden gezocht naar goedkopere technieken.

Return verzekerd

Het goede nieuws is dat investeren in water een hoge return oplevert. Volgens een studie van de Wereldbank zouden Cambodja, Indonesië, de Filipijnen en Vietnam per jaar 6,3 miljard dollar extra kunnen verdienen als ze hun hele bevolking aan goede sanitaire voorzieningen hielpen. Dat is ongeveer 1,5 procent van hun bruto binnenlands product. De landen verliezen nu per jaar bijna 5 miljard dollar door ziekten die via vervuild water worden overgedragen. Schoon water zou ook de visserij en het toerisme helpen groeien. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat elke euro die in betere drinkwatervoorziening en riolen wordt geïnvesteerd, een return van 3 tot 34 euro oplevert.

Nederland is een van de donorlanden die het goede voorbeeld geven. Nederland heeft in 2008 beloofd tegen 2015 minstens 50 miljoen mensen in de ontwikkelingslanden aan zuiver drinkwater en goede sanitaire voorzieningen te helpen. Daarvoor is al 1,3 miljard dollar (1 miljard euro) toegezegd.