Weinig Europees gewicht op Millennium+5-top

Premier Guy Verhofdstadt gaat naar de Milleniumtop in New York, net als de ministers van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht en Ontwikkelingssamenwerking Armand De Decker. Samen met andere staatshoofden zullen ze de eerste grote evaluatie maken van de acht beloften die wereldleiders in 2000 deden om onder meer de extreme armoede te halveren, de kindersterfte met tweederde terug te dringen, alle kinderen naar de basisschool te sturen en meer mensen te voorzien van schoon water.

Dat de wereld niet op schema ligt, bleek eerder deze week al uit een rapport van het VN-Ontwikkelingsprogramma UNDP. In het totaal gaan 50 landen, met een gezamenlijke bevolking van 900 miljoen mensen, achteruit in plaats van vooruit voor één of meerdere van de ontwikkelingsdoelen.

Het is te vroeg om uitspraken te doen over wat de top kan bereiken - traditioneel kan je pas in de laatste rechte lijn zien of er resultaten zullen komen, zegt Rudi Huygelen, de woordvoerder van minister De Gucht, voorzichtig.

Bij ngo’s en ontwikkelingslanden is de bezorgdheid nochtans groot dat de top een heel zwak compromis zal opleveren. De onderhandelingstekst voor de slotverklaring in augustus was al vaag, en de gewijzigde tekst die enkele dagen geleden op tafel kwam was weer sterk afgezwakt, zegt De Meyer. Iedereen weet dat als we de doelstellingen dichterbij willen brengen, er meer hulp, een volledige schuldkwijtschelding en in het algemeen een totaal andere politiek nodig is. Maar vooral de VS gaan op de rem staan - zij hebben nu al zo’n 750 amendementen op de tekst ingediend.

Jammer, want doordat dit een thermometerjaar was, zag je het afgelopen jaar een druk onder regeringen om beter te presteren, zegt De Meyer. Frankrijk, Brazilië, Chili en Spanje deden voorstellen voor een vorm van internationale belasting. EU-commissaris voor Ontwikkelingssamenwerking Louis Michel slaagde erin de EU-lidstaten achter de ambitieuzere doelstelling te krijgen om tegen 2010 gemiddeld 0,56 procent van het bruto nationaal inkomen te besteden aan ontwikkelingshulp. En in de aanloop naar de G8-top werden allerlei beloftes gemaakt.

Van de voorstellen voor een alternatieve financiering blijft intussen weinig over. De internationale belasting gaat alleen nog over de vliegtuigtaks - het minst sterke voorstel dat in mijn ogen weinig betekenis heeft. De EU-landen die het gemiddelde moeten optrekken lieten intussen weten dat ze er toch geen budget voor hebben, en het G8-voorstel over schuldkwijtschelding gaat in eerste instantie slechts over 18 landen en wordt door het IMF al op de lange baan geschoven.

De Meyer denkt niet dat Europa een heel actieve rol zal spelen op de conferentie in New York. Het voorstel om de ontwikkelingssteun op te trekken is een belangrijke Europese belofte die ook in de slottekst zou terechtkomen. Maar op andere punten is de rol van Europa zwak of zelfs negatief - ze spelen het bijvoorbeeld bikkelhard rond handel in diensten.

De ministeriële kabinetten benadrukken dat België als één van de eerste landen aandrong op een ontmoeting op hoog niveau om de aandacht voor de verbintenissen van de jongste jaren levendig te houden en om de stand van zaken op te maken. Ann De Jonghe, die voor Broederlijk Delen al maanden de onderhandelingen in New York volgt, bevestigt dat België ervoor ijvert de millenniumdoelstellingen zoveel mogelijk in de slottekst te krijgen. Woordvoerder Didier Seeuws laat ook weten dat premier Verhofstadt heeft beloofd van de conferentie gebruik te maken om 10.000 verjaardagskaarten van Belgen voor Birmese oppositieleidster Aung San Suu Kyi over te maken aan de Birmese vertegenwoordiging, als symbolische geste ter ondersteuning van de Birmese democraten die het zwaar te verduren hebben van de militaire junta.

De ngo’s zijn blij met de sterke Belgische delegatie in New York, maar teleurgesteld dat België in tegenstelling tot bij eerdere internationale conferenties heeft geweigerd ngo’s of vakbonden op te nemen in de officiële afvaardiging, iets waarin België in het verleden steevast een voorloper was. Oostenrijk en Ierland doen dat wel. De enkele mensen vanuit ngo-en vakbondwereld die op eigen kracht gaan, zijn bezorgd dat ze moeite zullen hebben toegang te krijgen.

Er zijn maar een beperkt aantal plaatsen per delegatie, en bovendien is dit een Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en daarbij worden zij nooit opgenomen in de delegatie, en behandelt de conferentie zoveel thema’s dat we onnoemelijk veel ngo’s zouden moeten meenemen, klinkt het van op het kabinet De Gucht. België heeft er bovendien voor geijverd dat ngo’s zich wel kunnen accrediteren voor de conferentie - ze kunnen dus wel degelijk deelnemen aan de conferentie.

Toch paradoxaal, vindt De Meyer. Aan de ene kant zijn regeringen en de VN het erover eens dat een brede steun van het publiek en de ngo’s uiterst belangrijk is om de millenniumdoelstellingen te halen. Aan de andere kant wordt de toegang in vergelijking tot andere VN-tops spectaculair verkleind. Ik vind het geen goed teken. (ADR/MM)

Annex: Roos Van Acker en Manneken Pis samen tegen de armoede

Ze deden het al eerder met bijvoorbeeld Worldshake en Vierkant voor Afrika, maar dat was telkens een campagne voor één jaar. Nu spraken 11.11.11., Broederlijk Delen, FOS, Oxfam-Solidariteit, Oxfam-Wereldwinkels, Vredeseilanden en Wereldsolidariteit af dat ze de komende jaren samen actie zullen voeren rond één enkel thema: de tijd loopt voor de millenniumdoelstellingen. Samenwerking creëert een momentum, en deze keer willen we dat niet na een jaar weer verliezen, zegt Bogdan Vanden Berghe, algemeen secretaris van 11.11.11. Dit jaar gaat het erom de doelstellingen bekend te maken bij het publiek en te benadrukken dat meer ontwikkelingshulp niet volstaat, volgens jaar pikken we er de eerste doelstelling uit: het terugdringen van honger.

Vandaag (vrijdag) geven de Nic Balthesar, Geena Lisa, An Miller, Filip Peters en Roos Van Acker samen de aftrak van de campagne, zaterdag krijgt Manneken Pis een wit kostuum als symbool voor de tweede White Band Day: in 33 landen worden witte armbanden uitgedeeld als teken van de strijd tegen armoede. Een volgend groot actiemoment staat gepland in de aanloop naar de top van de Wereldhandelsorganisatie in Hongkong in december van dit jaar, in de ogen van de ngo’s na de G8 in juli en de VN-top volgende week het derde beslissende moment om de millenniumdoelstellingen waar te maken.