Water weer wat dieper tussen Cuba en de EU

Omwille van die hardere koers tegen regimetegenstanders had de Europese Commissie op 30 april de Cubaanse toetredingsaanvraag voor onbeperkte tijd opgeschort. Eigenlijk had de aanvraag in juni door de Europese Raad moeten worden besproken.

Havana oordeelt dat de EU zich met de opschorting probeert te mengen in interne aangelegenheden en Cuba onaanvaardbare voorwaarden oplegt. Minister van Buitenlandse Zaken Felipe Pérez Roque onderstreept dat Cuba de aanvraag om toe te treden tot het Verdrag van Cotonou op vraag van de Caribische lidstaten heeft ingediend, en dat het geld uit Europa voor Cuba niet op de eerste plaats komt. Als Cotonou-partner zou Cuba drie keer meer hulp kunnen krijgen van de EU dan nu het geval is. De EU heeft 13,5 miljard euro opzijgezet om in de 77 ACP-landen van 2003 tot 2008 ontwikkelingsprojecten te financieren.

Het Akkoord van Cotonou werd in 2000 ondertekend, en Cuba vroeg begin dat jaar een eerste keer om als verdragsstaat te worden opgenomen. In april van dat jaar trok Havana die aanvraag in omdat verscheidene Europese landen volgens de Cubaanse regering bijkomende, discriminerende voorwaarden probeerden op te leggen aan Cuba. De EU wil haar invloed gebruiken om Cuba te dwingen een democratische koers in te slaan.

Waarnemers achten de kans klein dat de relaties tussen Cuba en de EU dit jaar weer verbeteren. In juli neemt Italië het voorzitterschap van de EU over, en de regering in Rome is één van scherpste critici van het regime van Fidel Castro. In juni moet de EU ook haar gemeenschappelijke positie inzake Cuba actualiseren. De EU eist dat Cuba democratiseert en meer respect opbrengt voor de mensenrechten. Tot grote ergernis van Havana worden de vorderingen op dat vlak twee keer per jaar geëvalueerd.

Eigenlijk kan Cuba zich geen blijvende onvrede met de EU veroorloven. Europa is de grootste investeerder in Cuba en jaarlijks bezoeken bijna een miljoen Europese toeristen het Caribische eiland. Maar Cuba staat er op dat de betrekkingen met de EU gebaseerd zijn op wederzijds respect, niet-inmenging en het recht van elke partij om zijn eigen economische en sociale systemen en instellingen en wetten te bepalen.

Waarnemers denken dat andere ACP-landen verveeld zitten met het heen-en-weer van Cuba. Maar Cuba is een volwaardig lid van de ACP-groep en neemt als waarnemer deel aan de onderhandelingen tussen de ACP en de EU over de vrijhandelsverdragen die de hulprelatie tussen Europa en de voormalige kolonies geleidelijk moeten vervangen. Dat impliceert meteen ook dat de deur voor Cuba nog altijd op een kier staat.